Wydane przez wojewódzką komisję orzeczenie rozstrzyga o zdarzeniu medycznym. Orzeczenie to kończy postępowanie w sprawie i jest rozstrzygnięciem co do istoty sprawy. Stwierdzenie zaistnienia zdarzenia medycznego jest jednoznaczne z ustaleniem popełnienia błędu lekarskiego. Tym samym, jak podkreśla wnioskodawca, orzeczenie wojewódzkiej komisji wpływa na opinię i dobre imię lekarza, a w konsekwencji – na zawodowy interes samorządu lekarzy. Kwestionowana regulacja, w ocenie Naczelnej Rady Lekarskiej, w istocie pozbawia lekarzy konstytucyjnie gwarantowanego prawa do ochrony czci i dobrego imienia.
Trybunał Konstytucyjny orzekł, że:
- art. 67i ust. 2 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta w zakresie, w jakim nie przewiduje uczestnictwa lekarza w posiedzeniu wojewódzkiej komisji do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych, nie jest niezgodny z art. 45 ust. 1 w związku z art. 32 ust. 1 konstytucji.
- art. 67j ust. 7 powyższej ustawy w zakresie, w jakim nie przewiduje możliwości odwołania się lekarza od orzeczenia wojewódzkiej komisji do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych, nie jest niezgodny z art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2 i art. 78 konstytucji.
Zakwestionowane przepisy są elementem wprowadzonego od początku 2012 roku systemu szybszego i tańszego kompensowania szkód doznanych przez osoby poddane leczeniu szpitalnemu z tytułu tzw. zdarzeń medycznych. Przyspieszeniu procedury ma służyć oderwanie obowiązku odszkodowawczego od tradycyjnej podstawy odpowiedzialności, tj. winy, czy to konkretnych osób z personelu medycznego szpitala czy to tzw. winy anonimowej, polegającej na złej organizacji szpitala. Jak wskazano na początku, Naczelna Rada Lekarska zakwestionowała brak dopuszczenia do udziału w postępowaniu lekarzy – nie uczestniczą oni w posiedzeniach wojewódzkiej komisji ds. zdarzeń medycznych oraz nie mogą wnosić o ponowne rozpatrzenie jej orzeczenia.
Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że choć pominięcie lekarzy w tej procedurze nie ulega wątpliwości, to nie oznacza naruszenia przysługującego lekarzom prawa do sądu, wyrażonego w art. 45 ust. 1 konstytucji. Trybunał uwypuklił, że celem ustawodawcy było stworzenie pozasądowego, uzupełniającego trybu przyznawania odszkodowania i zadośćuczynienia. W rozumieniu konstytucyjnym wojewódzka komisja nie jest sądem, a jej członkowie sędziami. W rezultacie, rozstrzyganie przez komisję wojewódzką o wystąpieniu zdarzenia medycznego nie wiąże się z koniecznością spełnienia – w ramach postępowania przed nią – standardów wynikających z art. 45 ust. 1 konstytucji i nie może być oceniane z perspektywy prawa do sądu.
Ponadto Trybunał zaznaczył, że przepisy dotyczące pozasądowych metod rozstrzygania sporów podlegają kontroli konstytucyjnej, jednak zarzut naruszenia art. 45 ust. 1 konstytucji, kierowany pod adresem dwóch, wybranych z całego kompleksu przepisów regulujących postępowanie przed komisją wojewódzką – z założenia nie będącą sądem, jest przynajmniej nieadekwatny, przez co nie można podzielić poglądu wnioskodawcy o naruszeniu prawa lekarzy do zaskarżenia rozstrzygnięć wojewódzkiej komisji i dwuinstancyjności postępowania.
Co więcej, Trybunał Konstytucyjny nie podzielił także argumentów Naczelnej Rady Lekarskiej, które dotyczyły naruszenia zasady równego traktowania, poprzez wskazane wyżej pominięcie lekarzy. Trybunał Konstytucyjny uznał, że pozycji podmiotów uczestniczących w postępowaniu, które w wyniku ustalenia zdarzenia medycznego są zobowiązane do wypłacenia odszkodowania, nie można porównywać z pozycją lekarzy, którzy nie są obciążeni odpowiedzialnością majątkową z tytułu zdarzeń medycznych.
