W czerwcu ubiegłego roku Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów przedstawił wyniki kontroli wzorców umownych stosowanych przez organizatorów turystyki. Spośród skontrolowanych 137 przedsiębiorców aż u 96,4% stwierdzono nieprawidłowości. Zarzuty Urzędu dotyczyły głównie stosowania postanowień naruszających ustawę o usługach turystycznych oraz tożsamych ze znajdującymi się w Rejestrze klauzul niedozwolonych. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów kwestionował m.in. postanowienia dotyczące ograniczania odpowiedzialności biur za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy oraz przyznawania sobie przez organizatora turystyki prawa do jednostronnej zmiany umowy – zwłaszcza ceny – bez uzasadnionej przyczyny. Do dnia dzisiejszego Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zakończył 117 postępowań oraz nałożył na przedsiębiorców kary w łącznej wysokości ponad 480 tys. zł.
Już od kilku miesięcy biura podróży kuszą nas ofertami ze swoich katalogów przygotowanych na lato 2009. Dwa tygodnie na słonecznej plaży w Tunezji, Grecji czy na Dominikanie to dla wielu osób wymarzony sposób spędzenia urlopu. Zanim jednak zdecydujemy się na konkretną propozycję należy ustalić wszystkie szczegóły wyjazdu oraz zapoznać się z treścią umowy i regulaminem przed ich podpisaniem. Szczególnie należy zwrócić uwagę na warunki dotyczące zmiany ceny wycieczki. Dla kupujących kilka miesięcy wcześniej usługę turystyczną zmartwieniem mogą okazać się wahania kursów walut.
Zgodnie z ustawą o usługach turystycznych koszt imprezy, po podpisaniu przez nas umowy, nie może ulec zmianie. Wyjątek stanowi jedynie sytuacja, kiedy umowa wyraźnie to przewiduje i to w ściśle określonych przypadkach: wzrost kursów walut, kosztów transportu oraz podatków, opłat urzędowych, lotniskowych czy przeładunkowych w portach morskich. Jednakże każda zmiana ceny wycieczki w związku z wymienionymi wyjątkowymi sytuacjami powinna być zawsze udokumentowana przez organizatora turystyki. Niedopuszczalne są sytuacje, w których dopłaty wyznaczane są arbitralnie bez konkretnych, adekwatnych do sytuacji wyliczeń. Warto pamiętać, że w sytuacji, gdy nie zgadzamy się na dopłatę zaproponowaną nam przez organizatora mamy prawo do odstąpienia od umowy bez ponoszenia kosztów. Ponadto w sytuacji dokonanej już zapłaty za wycieczkę – biuro podróży jest zobowiązane zwrócić klientowi całą kwotę.
Przed podpisaniem umowy należy upewnić się, czy cena nam podana przez pracownika biura podróży obejmuje wszystkie opłaty i koszty, w tym np. ubezpieczenie NW czy przejazd z lotniska do hotelu, oraz uwzględnia nasze preferencje, jak chociażby dopłatę za pokój z widokiem na morze. Warto wyjaśnić również, co oznaczają sformułowania: blisko morza – czy oznacza to, że mamy do niego 50, 100 czy 500 metrów? Warto również pamiętać o tym, że standardy w oznaczeniu hoteli różnią się na poszczególnych kontynentach: hotel trzygwiazdkowy w Tunezji może znacznie odbiegać standardem od również trzygwiazdkowego hotelu w Grecji. Należy również pamiętać o tym, bez względu na nazwę oferty – first minute czy last minute – przysługuje pełny zakres ochrony przewidziany przepisami, np. w przypadku zmiany ceny.
Kupując wiele tygodni przed wyjazdem wycieczkę warto zwrócić uwagę w jakiej walucie i po jakim kursie organizator przelicza cenę wyjazdu w dniu, w którym podpisujemy umowę. Informacja ta jest ważna szczególnie, gdy kursy walut podlegają dużym wahaniom. Jeżeli w dniu podpisania umowy przedsiębiorca stosuje kursy obowiązujące kilka miesięcy wcześniej – znacznie korzystniejsze dla klienta od obecnych, to istnieje duże ryzyko, że cena wycieczki ulegnie zmianie. Nie może się to jednak stać później niż na 21 dni przed wyjazdem, a przedsiębiorca musi udokumentować, że na podwyższenie ceny miały wpływ ściśle określone przypadki – po tym terminie cena wycieczki nie może ulec zmianie. Przedsiębiorcy coraz częściej oferują możliwość wykupienia ubezpieczenia, które pokrywa koszty ewentualnego podwyższenia ceny wyjazdu. Jednakże przed jego wybraniem należy uważnie zapoznać się z umową, żebyśmy wiedzieli czy polisa obejmuje każdą sytuację podwyższenia kosztów.
Organizatorzy turystyki często przyznają sobie prawo do zmiany programu imprezy oraz jej warunków, w tym kategorii hotelu i jego rodzaju, położenia itp. – w stosunku do informacji zawartych w katalogu lub umowie, bez przyznania turyście możliwości bezkosztowego odstąpienia od kontraktu. Zgodnie z ustawą o usługach turystycznych, w przypadku, gdy przedsiębiorca jest zmuszony zmienić istotne warunki kontraktu – przykładowo kategorię hotelu – powinien niezwłocznie powiadomić o tym klienta. W takiej sytuacji konsument ma prawo do odstąpienia od umowy i natychmiastowego zwrotu wszystkich wniesionych świadczeń, bez obowiązku zapłaty kary umownej.
