Natomiast, gdy dziecko urodziło się przed upływem 300 dni od ustania lub unieważnienia małżeństwa, lecz po zawarciu przez matkę drugiego małżeństwa, domniemywa się, że pochodzi ono od drugiego męża. Są to domniemania ustawowe, które mogą być obalone tylko na skutek wniesienia powództwa o zaprzeczenie ojcostwa. Zagadnienia z tym związane reguluje Ustawa z dnia 25 lutego 1964r. kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 1964r, Nr 9, poz. 59 ze zm.). Proces o zaprzeczenie ojcostwa jest procesem odrębnym i nie może się odbyć w trakcie procesu o rozwód, czy o alimenty. Celem postępowania o zaprzeczenie ojcostwa nie jest ustalenie, kto jest biologicznym ojcem dziecka a tylko wykazanie, że mąż matki nie jest ojcem dziecka.
Powództwo o zaprzeczenie ojcostwa może wnieść:
- mąż matki dziecka,
- matka dziecka,
- dziecko,
- prokurator.
Mężowi matki przysługuje możliwość wniesienia powództwa o zaprzeczenie ojcostwa. Musi jednak zachować odpowiedni termin i spełnić odpowiednie wymogi. Ma on na to 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o narodzinach dziecka. Musi również udowodnić, że nie jest ojcem dziecka.
Jeżeli dziecko urodziło się po upływie 180 dnia od zawarcia małżeństwa, a przed upływem 300 dnia od jego ustania lub unieważnienia, obalenie domniemania ojcostwa może nastąpić tylko przez wykazanie niepodobieństwa, żeby mąż mógł być ojcem dziecka. Wykazanie niepodobieństwa oznacza w tym przypadku udowodnienie, że nie jest ojcem, np. poprzez poddanie się badaniom DNA.
Jeżeli dziecko urodziło się przed upływem 180 dnia od zawarcia małżeństwa do obalenia domniemania ojcostwa wystarcza, jeżeli w procesie o zaprzeczenie ojcostwa mąż złoży oświadczenie, że nie jest ojcem dziecka. Jeżeli jednak mąż obcował z matką dziecka, nie dawniej niż w 300 a nie później niż w 181 dniu przed urodzeniem się dziecka, albo jeżeli zawierając małżeństwo wiedział, że żona jest w ciąży, obalenie domniemania ojcostwa może nastąpić tylko wtedy, gdy zachodzi niepodobieństwo, żeby mąż mógł być ojcem dziecka. Mężczyzna wytacza powództwo przeciwko swojej żonie oraz dziecku. W przypadku, gdy matka nie żyje powództwo wytacza się tylko przeciwko dziecku. Jeżeli mąż matki został całkowicie ubezwłasnowolniony z powodu choroby psychicznej lub innego rodzaju zaburzeń psychicznych, na które zapadł w ciągu terminu do wytoczenia powództwa o zaprzeczenie ojcostwa, powództwo może wytoczyć jego przedstawiciel ustawowy. Termin do wytoczenia powództwa wynosi w tym wypadku 6 miesięcy od dnia ustanowienia przedstawiciela ustawowego a jeżeli przedstawiciel dowiedział się o urodzeniu się dziecka dopiero później – 6 miesięcy od dnia, w którym się o tym dowiedział. Jeżeli przedstawiciel ustawowy męża całkowicie ubezwłasnowolnionego nie wytoczył powództwa o zaprzeczenie ojcostwa, mąż może wytoczyć takie powództwo po uchyleniu ubezwłasnowolnienia.
Termin do wytoczenia powództwa wynosi w tym wypadku 6 miesięcy od dnia uchylenia ubezwłasnowolnienia a jeżeli mąż dowiedział się o urodzeniu się dziecka dopiero później – 6 miesięcy od dnia, w którym o tym się dowiedział. Jeżeli mąż matki zapadł na chorobę psychiczną lub innego rodzaju zaburzenia psychiczne w ciągu terminu do wytoczenia powództwa o zaprzeczenie ojcostwa i mimo istnienia podstaw do ubezwłasnowolnienia całkowitego nie został ubezwłasnowolniony, może on wytoczyć powództwo w ciągu 6 miesięcy od ustania choroby lub zaburzeń a gdy powziął wiadomość o urodzeniu się dziecka dopiero później – w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym tę wiadomość powziął. Zaprzeczenie ojcostwa nie jest dopuszczalne po śmierci dziecka ani w stosunku do dziecka pełnoletniego.
Niedopuszczalność powództwa istnieje również w przypadku, gdy dziecko zostało poczęte w następstwie zabiegu medycznego, na który mąż matki wyraził zgodę.
Tego typu regulacja nie dotyczy wyłącznie zapłodnienia in-vitro (pozaustrojowego) ale również innych metod wspomagania zapłodnienia.
Powództwo o zaprzeczenie ojcostwa może również wytoczyć matka, w ciągu 6 miesięcy od urodzenia dziecka. Jest ono wytaczane przeciwko ojcu i dziecku. Taką możliwość posiada również samo dziecko po dojściu do pełnoletniości. Ma na to 3 lata od jej uzyskania. Powództwo powinno być wytoczone przeciwko mężowi swojej matki i matce a jeżeli matka nie żyje to przeciwko jej mężowi. Jeżeli mąż matki nie żyje, powództwo powinno być wytoczone przeciwko kuratorowi ustanowionemu przez sąd opiekuńczy. Powództwo o zaprzeczenie ojcostwa może wytoczyć także prokurator. Prokuratora jednak nie obowiązują terminy do wytoczenia powództwa i może on je wytoczyć w każdym czasie.
Sprawy o zaprzeczenie ojcostwa rozpatrywane są przez sąd rejonowy właściwy dla miejsca zamieszkania pozwanego. Jeżeli nie jest to możliwe, sprawę wytacza się w sądzie rejonowym miejsca zamieszkania wnoszącego sprawę.
Jeśli sąd wyda wyrok obalający domniemanie ojcostwa męża matki, wtedy uznaje się że stosunek rodzicielstwa między mężem matki a dzieckiem matki nigdy nie istniał. Od chwili uprawomocnienia się wyroku ustaje władza rodzicielska. Nie powoduje to jednak nieważności działań podjętych przez męża matki w imieniu dziecka przed prawomocnym wyrokiem. Mąż matki, zobowiązany prawomocnym wyrokiem do świadczenia alimentów na rzecz dziecka, może z chwilą prawomocnego orzeczenia zaprzeczającego ojcostwo żądać ustalenia, że ustał jego obowiązek alimentacyjny. Nie przysługuje mu jednak roszczenie o zwrot alimentów zapłaconych przed prawomocnym zaprzeczeniem ojcostwa.
