Odsetki z tytułu opóźnienia w spełnieniu świadczenia pieniężnego przysługują także wtedy, gdy wierzyciel nie poniósł żadnej szkody i także w przypadku, gdy dłużnik spóźnił się z zapłatą na skutek okoliczności od niego niezależnych.
Odsetki za opóźnienie w spełnieniu świadczenia przysługują w wysokości, w jakiej wierzyciel i dłużnik się umówili, a jeżeli takich ustaleń nie było należą się odsetki ustawowe. Jeżeli wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej niż stopa ustawowa, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według wyższej stopy.
Poza domaganiem się odsetek w przypadku nieuiszczenia świadczenia, wierzyciel może także domagać się naprawienia szkody na zasadach ogólnych, przewidzianych w Kodeksie cywilnym. W wyroku z dnia 8 grudnia 2006 r., sygn. akt V CSK 350/06 Sąd Najwyższy orzekł, że odsetki za opóźnienie w spełnieniu świadczenia należą się zawsze niezależnie od szkody, natomiast odszkodowanie nie może być źródłem dodatkowego wzbogacenia się wierzyciela kosztem dłużnika. Odszkodowanie przewidziane obok żądania odsetek należy się wierzycielowi na zasadach ogólnych. Oznacza to, że wierzyciel ma prawo do odszkodowania nie obok roszczenia o odsetki, ale odszkodowanie przysługuje mu tylko ponad to co uzyskał z tytułu odsetek.Możliwe jest także naliczanie odsetek od odsetek. Jest to tzw anatocyzmu. Odsetek od zaległych odsetek można jednak domagać się od chwili wytoczenia o nie powództwa, chyba że po powstaniu zaległości strony zgodziły się na doliczenie zaległych odsetek do dłużnej sumy.
Jeżeli dłużnik nie spełnił świadczenia pieniężnego w terminie, wówczas od pierwszego dnia po upływie tego opóźnienia powstaje prawo wierzyciela do naliczenia odsetek za opóźnienie. Stan opóźnienia w spełnieniu świadczenia i łączący się z nim obowiązek zapłaty odsetek pojawia się, gdy dłużnik nie spełnia świadczenia, niezwłocznie po wezwaniu przez wierzyciela. W przypadku natomiast odszkodowań, jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu, wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania; w szczególnych okolicznościach można przyjąć za podstawę ceny istniejące w innej chwili. Oznacza to, że w przypadku odszkodowań, odsetki za opóźnienie określa sąd w wyroku na podstawie cen z daty ustalenia odszkodowania. W wyroku z dnia 12 października 2011 r., sygn. akt II CSK 82/11 Sąd Najwyższy podkreślił, że jeżeli odszkodowanie zostało obliczone według cen z daty jego ustalenia, to jest wyrokowania, to odsetki za opóźnienie należą się od tej daty, a nie od daty wcześniejszej, ponieważ przyznana kwota uwzględnia zmianę cen w okresie od dnia wymagalności do daty ustalenia odszkodowania.
Podstawa prawna:
• art. 363 § 2, art. 481, art. 482, art. 455 Kodeksu cywilnego
