Anna C. i Danuta B. były właścicielkami nieruchomości, która zgodnie z zapisami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego położona była na terenach przeznaczonych pod zabudowę zagrodową, mieszkaniową jednorodzinną z usługami. Według nowego miejscowego planu działka ta położona jest na terenie z podstawowym przeznaczeniem na funkcję mieszkaniową. Współwłaścicielki sprzedały powyższą nieruchomość. Rok później – decyzją burmistrza, nałożono na nie jednorazową opłatę na podstawie art. 36 ust. 4 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Samorządowe Kolegium Odwoławcze po rozpoznaniu odwołania utrzymało zaskarżona decyzję w mocy. Anna C. i Danuta B. wystąpiły ze skargą do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.
W myśl przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, jeżeli w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą wartość nieruchomości wzrosła, a właściciel lub użytkownik wieczysty zbywa tę nieruchomość, wójt, burmistrz lub prezydent miasta pobiera jednorazową opłatę ustalona w tym planie, określona w stosunku procentowym do wzrostu wartości nieruchomości. Zakwestionowany przepis dopełnia definicję wzrostu wartości nieruchomości.
W przypadku, gdy przed uchwaleniem nowego planu zagospodarowania nie obowiązywał plan stary, związany z uchwaleniem planu wzrost wartości nieruchomości oznaczać będzie różnicę pomiędzy wartością szacowaną z uwzględnieniem przeznaczenia w planie nowym, a wartością szacowana z uwzględnieniem sposobu faktycznego wykorzystania nieruchomości przed uchwaleniem planu. Zasada ta dotyczy przede wszystkim sytuacji, w których na skutek upływu określonych ustawowo terminów wygasły plany uchwalone przed 1 stycznia 1995 r. a przed tymi terminami nowe plany nie zostały uchwalone. Zdaniem sądu pytającego jest to niezgodne z zasadą sprawiedliwości społecznej i zasadą równości obywatela wobec prawa.
Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 37 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym w zakresie, w jakim wzrost wartości nieruchomości odnosi do kryterium faktycznego jej wykorzystywania w sytuacjach, gdy przeznaczenie nieruchomości zostało określone tak samo jak w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego uchwalonym przed 1 stycznia 1995 r., który utracił moc z powodu upływu terminu wyznaczonego w art. 87 ust. 3 tej ustawy, jest niezgodny z art. 2 i art. 32 konstytucji.
Sytuacja właścicieli nieruchomości położonych na obszarach, gdzie na podstawie ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym nowe plany uchwalono po wygaśnięciu starych jest inna od sytuacji innych właścicieli nieruchomości położonych na obszarach, w których nowe plany zastąpiły stare w trakcie ich obowiązywania. Brak aktywności gminy w uchwalaniu lub zmianie miejscowego planu przy jednoczesnym pobraniu opłaty w sytuacji, gdy nowouchwalony plan nie zmienił w istocie przeznaczenia terenów i zasad ich zagospodarowywania prowadzi do zróżnicowania, które nie jest w żaden sposób uzasadnione. W opinii Trybunału ustawodawca nie wskazał jakichkolwiek wartości przemawiających za takim sposobem działania organów gminy, różnicującym sytuację prawną właścicieli i użytkowników wieczystych – zbywców nieruchomości w gminie. Trybunał uznał, że kwestionowany przepis jest niezgodny z konstytucyjną zasadą równości wobec prawa. Ponadto pogorszenie położenia prawnego właścicieli i użytkowników wieczystych determinowane przyczynami całkowicie od nich niezależnymi jest niezgodne z zasadami sprawiedliwości społecznej.
