Zgodnie z treścią art. 17 ust. 1 i 2 ustawy, ubezpieczony wykonujący w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową lub wykorzystujący zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia. Zasiłek chorobowy nie przysługuje w przypadku, gdy zaświadczenie lekarskie zostało sfałszowane.
Sprawa, w wyniku której Trybunał Konstytucyjny musiał badać zgodność powyższego przepisu z zapisami ustawy zasadniczej, dotyczyła nakazaniu przez ZUS zwrotu wypłaconego wnioskodawczyni zasiłku chorobowego wraz z odsetkami. Sąd Okręgowy, do którego skierowała odwołanie uznał, że wykonywała ona pracę w okresie niezdolności do pracy, a tym samym zrealizowała jedną z przesłanek art. 17 ust. 1 ww. ustawy, powodujących utratę prawa zasiłku chorobowego. Zdaniem skarżącej, dokonana przez Sąd interpretacja przepisu ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, jest sprzeczna z istotą podmiotowego prawa obywatela do zabezpieczenia społecznego w razie niezdolności do pracy w związku z jego prawem do własności i innych praw majątkowych, zasadą proporcjonalności, zasadą sprawiedliwości społecznej oraz zasadą ochrony zaufania jednostki do państwa i stanowionego przez nie prawa. Przepis ten bowiem powoduje, że prawo do zasiłku tracą zarówno ci świadczeniobiorcy, którzy świadomie nadużywają tego prawa, wykorzystując zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia, jak i ci, którzy wykonują jakąś pracę zarobkową w niewielkim wymiarze. Jak wskazuje skarżąca, chodzi o pracę czy raczej – pewne czynności podejmowane w ograniczonym zakresie, co do których świadczeniobiorcy nie utracili zdolności (niejednokrotnie nie mając obowiązku podlegania z tego tytułu ubezpieczeniom społecznym), które nie są niezgodne z celem zwolnienia. Co więcej, mają charakter terapeutyczny, tak jak to miało miejsce w przypadku skarżącej.
W wyroku z dnia 25 lutego 2014 r. (sygn. akt SK 18/13), Trybunał orzekł, iż art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa w zakresie, w jakim stanowi podstawę utraty prawa do zasiłku chorobowego ubezpieczonego, który w okresie orzeczonej niezdolności do pracy wykonywał pracę zarobkową, uzyskując wynagrodzenie przekraczające minimalną wysokość wynagrodzenia za pracę, jest zgodny z art. 67 ust. 1 w związku z art. 64 ust. 1 i 2, art. 31 ust. 3 oraz art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Wykonywanie czynności mogących przedłużyć okres niezdolności do pracy zawsze stanowi wykorzystywanie zwolnienia niezgodnie z jego celem, którym jest odzyskanie przez ubezpieczonego zdolności do pracy. W jego osiągnięciu przeszkodą może być zarówno wykonywanie pracy zarobkowej (co przesądził ustawodawca), jak i inne zachowania ubezpieczonego utrudniające proces leczenia i rekonwalescencję. Jedynie sporadyczna, incydentalna, wymuszona okolicznościami aktywność zawodowa (np. udział w posiedzeniach rady nadzorczej spółdzielni mieszkaniowej) może usprawiedliwiać zachowanie prawa do zasiłku chorobowego, a w innych przypadkach za okres orzeczonej niezdolności do pracy, w czasie której ubezpieczony faktycznie wykonuje pracę zarobkową, nie przysługuje mu zasiłek, lecz wynagrodzenie (choć w kilku orzeczeniach zwrócono uwagę, iż utrata prawa do zasiłku chorobowego dotyczy tylko okresu objętego zaświadczeniem, zwolnieniem lekarskim, w którym nastąpiło podjęcie pracy zarobkowej, a nie całego okresu zasiłkowego).
