Urlop ojcowski
Od 1 stycznia 2010 r. ojciec wychowujący dziecko ma prawo do urlopu ojcowskiego. Jest to jednocześnie podstawa do wypłacania mu zasiłku macierzyńskiego, który w praktyce jest określany jako zasiłek ojcowski. Tak naprawdę przepisy regulujące prawo do pobierania tego zasiłku są niemalże identyczne jak w przypadku kobiety pobierającej zasiłek macierzyński.
Okres urlopu ojcowskiego wynosi dokładnie 14 dni, wcześniej był on dużo krótszy, bowiem wynosił tylko 7 dni. Pamiętajmy jednak, że urlop ten, a zarazem prawo do zasiłku ojcowskiego, nie może być wykorzystany, jeśli dziecko ukończyło 12 miesiąc życia albo gdy upłynęło 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez nie 10 roku życia. Urlopu ojcowskiego udziela się oczywiście na pisemny wniosek pracownika-ojca wychowującego dziecko, składany w terminie nie krótszym niż 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu – pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownika.
Jak wskazuje E. Maniewska „Urlop ojcowski jako uprawnienie ściśle związane z pracownikiem-ojcem wychowującym dziecko nie może być wykorzystany przez żadną inną osobę. Prawo to przysługuje także ojcu dziecka, który korzystał z urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub urlopu rodzicielskiego. Pracownik może z niego skorzystać w każdym czasie do ukończenia przez dziecko 12 miesiąca życia lub w przypadku pracownika-ojca, który przysposobił dziecko – do upływu 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez nie 10. roku życia. Może to mieć zatem miejsce także w czasie, gdy matka dziecka korzysta z urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego bądź urlopu wychowawczego. Jest to prawo całkowicie niezależne od okoliczności, czy matka dziecka ma status pracownika”.
Prawo do zasiłku
Pozostawanie w stosunku pracy nie jest jednak koniecznym wymogiem, aby uzyskać prawo do zasiłku ojcowskiego. Mężczyzna świadczący pracę na podstawie umowy zlecenia czy w ramach własnej działalności gospodarczej również może skorzystać z tego rodzaju zasiłku. Wystarczy, aby złożył wniosek w przedmiocie wypłaty zasiłku bezpośrednio do swojego płatnika (zleceniodawcy) lub do ZUS. Do wniosku o wypłatę zasiłku załączamy:
- skrócony odpis aktu urodzenia dziecka – w przypadku ubiegania się o zasiłek macierzyński w związku z urodzeniem się dziecka albo prawomocne postanowienie sądu o przysposobieniu dziecka – w przypadku ubiegania się o zasiłek macierzyński w związku z przysposobieniem dziecka, albo kopia wymienionych dokumentów potwierdzona przez płatnika zasiłku za zgodność z oryginałem ,
- wniosek o zasiłek macierzyński złożony przed terminem rozpoczęcia korzystania z zasiłku macierzyńskiego, zawierający datę, od której ubezpieczony zamierza korzystać z zasiłku macierzyńskiego – w przypadku ubezpieczonego innego niż pracownik,
- oświadczenie, że zasiłek macierzyński za okres urlopu ojcowskiego nie został wcześniej pobrany z innego tytułu,
- zaświadczenie o przerwaniu działalności zarobkowej i jego okresie – w przypadku pozostałych ubezpieczonych,
- oświadczenie, że zasiłek macierzyński za okres urlopu ojcowskiego nie został wcześniej pobrany z innego tytułu,
- zaświadczenie płatnika składek wystawione na druku ZUS Z-3 – w przypadku pracowników, zaświadczenie płatnika składek ZUS Z-3b – w przypadku ubezpieczonych wykonujących pozarolniczą działalność, ubezpieczonych współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz duchownych albo zaświadczenie płatnika składek na druku ZUS Z-3a – w przypadku pozostałych ubezpieczonych.
Wypłata zasiłku ojcowskiego powinna nastąpić nie później niż w terminie 30 dni od dnia złożenia dokumentów niezbędnych do stwierdzenia uprawnień do zasiłku. W razie odmowy prawa do zasiłku decyzja odmowna powinna być wydana najpóźniej w terminie 30 dni od daty złożenia dokumentów niezbędnych do stwierdzenia uprawnień do zasiłku.
