Zastaw rejestrowy

Główną funkcją zastawu rejestrowego jest zabezpieczenie kredytu produkcyjnego. Warto wiedzieć, że zastaw zwykły zabezpiecza kredyt konsumpcyjny. Nie ma on zatem istotnego znaczenia w obrocie gospodarczym. Omawiana funkcja zastawu rejestrowego może być realizowana dzięki odstąpieniu od wymogu wydania rzeczy zastawnikowi oraz możliwości zastosowania także innych niż sądowa egzekucja – sposobów zaspokojenia zastawnika.

Najważniejszą cechą zastawu rejestrowego jest możliwość pozostawienia przedmiotu zastawu w rękach zastawcy, który może korzystać z rzeczy obciążonej. Taka konstrukcja ma doniosłe znaczenie zwłaszcza dla wszystkich podmiotów życia gospodarczego, które ustanawiając zastaw mogą kontynuować działalność przy korzystaniu w dalszym ciągu z przedmiotu zastawu. Warto również wspomnieć o uprawnieniu wynikającym z zastawu rejestrowego, którym jest pierwszeństwo zaspokojenia przed wierzycielami osobistymi dłużnika, chyba, że przepis szczególny stanowi inaczej.

Spełniane przez zastaw rejestrowy funkcje w dziedzinie gospodarczej uwarunkowały również jego zakres podmiotowy, bowiem zgodnie z art. 1 ustawy zastaw może być ustanowiony w celu zabezpieczenia wierzytelności: Skarbu Państwa i innej państwowej osoby prawnej, gminy, związku międzygminnego (związku komunalnego) i innej komunalnej osoby prawnej, banku krajowego, banku zagranicznego, osoby prawnej, której celem określonym w ustawie jest udzielanie pożyczek i kredytów, międzynarodowej organizacji finansowej, której członkiem jest Rzeczpospolita Polska lub innego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W ustawie ograniczono krąg podmiotów, których wierzytelności mogą być zabezpieczone zastawem rejestrowym. Powyżej wymieniony katalog podmiotów, uprawnionych do zabezpieczania wierzytelności zastawem rejestrowym charakter enumeratywny. Oznacza to, że ustanowienie zastawu rejestrowego w celu zabezpieczenia wierzytelności innego podmiotu niż wymienionego powyżej będzie nieważne. Należy jednak pamiętać o przewidzianej w art. 4 ustawy możliwości ustanowienia administratora zastawu.

Natomiast przedmiotemzastawu rejestrowego – zgodnie z art. 7 ustawy – mogą być rzeczy ruchome, z wyjątkiem statków morskich wpisanych do rejestru okrętowego, a także prawa majątkowe, jeżeli są zbywalne. W szczególności zastawem rejestrowym można obciążyć: rzeczy oznaczone co do tożsamości, rzeczy oznaczone co do gatunku, jeżeli w umowie zastawniczej określona zostanie ich ilość oraz sposób wyodrębnienia od innych rzeczy tego samego gatunku, zbiór rzeczy ruchomych lub praw, stanowiący całość gospodarczą, choćby jego skład był zmienny, wierzytelności, prawa na dobrach niematerialnych lub prawa z papierów wartościowych. Wymienione w art. 7 ustawy rzeczy i prawa, które mogą być przedmiotem zastawu rejestrowego mają charakter tylko przykładowy. Zastaw rejestrowy może obejmować również rzeczy lub prawa, które zastawca nabędzie dopiero w przyszłości. W takiej sytuacji obciążenie tych rzeczy lub praw zastawem rejestrowym staje się skuteczne z chwilą ich nabycia przez zastawcę. Kolejną cechą zastawu rejestrowego jest możliwość zaspokojenia zastawnika nie tylko w drodze sądowego postępowania egzekucyjnego, ale – o ile umowa zastawnicza to przewiduje – poprzez: przejęcie przez zastawnika na własność przedmiotu zastawu, sprzedaż przedmiotu zastawu w drodze przetargu publicznego przeprowadzanego przez notariusza lub komornika na podstawie uproszczonej procedury, zaspokojenie z dochodu, jaki przynosi przedsiębiorstwo zastawnika, w którego skład wchodzi przedmiot zastawu lub zaspokojenie z czynszu wydzierżawionego na wniosek zastawnika przedsiębiorstwa zastawcy.