Zastępcza kara aresztu
Sąd zasądza wykonanie zastępczej kary aresztu w sytuacji, gdy ukarany uchyla się od wykonywania kary ograniczenia wolności lub wykonania nałożonych na niego obowiązków, a także w przypadku gdy ukarany wykonał część kary ograniczenia wolności. Co ważne, wymiar tej kary odpowiada karze ograniczenia wolności pozostałej do wykonania, a jeden dzień zastępczej kary aresztu jest równoważny dwóm dniom kary ograniczenia wolności. Należy pamiętać, że zastępczy areszt jest orzekany także wtedy, gdy:
– egzekucja grzywny okazała się bezskuteczna lub z okoliczności sprawy wynika, że byłaby ona bezskuteczna,
– ukarany oświadczy, że nie wyraża zgody na podjęcie pracy społecznie użytecznej albo uchyla się od jej wykonania, lub
– zamiana grzywny na pracę społecznie użyteczną jest niemożliwa lub niecelowa.
Przyjmuje się, że jeden dzień aresztu jest równoważny grzywnie od 20 do 150 złotych. Trzeba mieć jednak na uwadze, że w takim przypadku zastępcza kara aresztu nie może przekroczyć 30 dni. Od orzeczonej kary zastępczej aresztu sprawca może się uwolnić poprzez wpłacenie kwoty pieniężnej pozostałej do uiszczenia. Jeżeli grzywna została uiszczona w części, karę zastępczą zmniejsza się w sposób odpowiadający stosunkowi kwoty zapłaconej w wysokości grzywny. Warto wiedzieć, że zastępczej kary aresztu nie można wymierzyć w sytuacji, gdy warunki osobiste sprawcy uniemożliwiają mu jej odbycie. Do takich warunków zalicza się stan zdrowia oraz sytuację rodzinną, np. gdy sprawca jest jedynym opiekunem i żywicielem swoich dzieci. We wszystkich w/w przypadkach na postanowienie w przedmiocie zarządzenia wykonania zastępczej kary aresztu przysługuje zażalenie.
Zastępcza kara pozbawienia wolności w przypadku orzeczonej kary grzywny
Sąd orzeka zastępczą karę pozbawienia wolności w sytuacji, gdy orzeczono karę grzywny, a jej egzekucja okazała się bezskuteczna lub z okoliczności sprawy wynika, że byłaby ona bezskuteczna i:
– skazany oświadczy, że nie wyraża zgody na podjęcie pracy społecznie użytecznej albo uchyla się od jej wykonania, lub
– zamiana grzywny na pracę społecznie użyteczną jest niemożliwa lub niecelowa.
Orzekając zastępczą karę pozbawienia wolności, przyjmuje się że jeden dzień pozbawienia wolności jest równy dwóm stawkom dziennym. Należy pamiętać, że kara zastępcza nie może jednak przekraczać 12 miesięcy pozbawienia wolności, jak również górnej granicy kary pozbawienia wolności za dane przestępstwo. Jeżeli ustawa nie przewiduje za dane przestępstwo kary pozbawienia wolności, wówczas górna granica zastępczej kary pozbawienia wolności nie może przekroczyć 6 miesięcy. To samo dotyczy grzywny określonej kwotowo, z tym że jeden dzień pozbawienia wolności jest równoważny grzywnie w kwocie od 20 do 4.000 złotych. W przypadku, gdy grzywna została uiszczona lub ściągnięta w drodze egzekucji tylko w części albo tylko w części została wykonana w formie pracy społecznie użytecznej, sąd określa wymiar zastępczej kary według powyższych zasad. Jeżeli grzywnę zapłacono w części, wówczas karę zastępczą zmniejsza się w sposób odpowiadający stosunkowi kwoty zapłaconej do wysokości grzywny. Co istotne, od zastępczej kary pozbawienia wolności skazany może się w każdym czasie zwolnić poprzez uiszczenie kwoty pieniężnej pozostającej jeszcze do spłaty tytułem grzywny. Przed wydaniem postanowienia określającego wymiar kary zastępczej sąd w razie potrzeby wysłuchuje skazanego lub jego obrońcę.
Zastępcza kara pozbawienia wolności w przypadku orzeczenia kary ograniczenia wolności
Zastępczą karę pozbawienia wolności nakłada się również w przypadku, gdy skazany uchyla się od odbywania kary ograniczenia wolności lub nałożonych na niego obowiązków. W takiej sytuacji jeden dzień kary zastępczej jest równoważny dwóm dniom ograniczenia wolności. W razie, gdy skazany wykonał część kary ograniczenia wolności, sąd zarządza wykonanie zastępczej kary pozbawienia wolności w wymiarze odpowiadającym karze ograniczenia wolności pozostałej do wykonania.
