Spis treści
Postępowanie przeciwko nieletniemu
O wszczęciu postępowania wydaje się postanowienie, w którym określa się osobę, której postępowanie dotyczy, a także przedmiot postępowania. Postanowienie zostaje doręczone stronom oraz ujawnionemu pokrzywdzonemu wraz z pouczeniem o przysługujących im prawach i ciążących na nich obowiązkach. W postępowaniu zbiera się dane o nieletnim, jego warunkach wychowawczych, zdrowotnych i bytowych oraz przeprowadza się inne dowody. Sąd rodzinny w szczególności:
- wysłuchuje nieletniego, jego rodziców albo opiekuna;
- zarządza w razie potrzeby przeprowadzenie przeszukania i oględzin oraz dokonuje innych czynności procesowych w celu wszechstronnego wyjaśnienia sprawy.
Obrońca z urzędu dla nieletniego?
W przypadku, gdy interesy nieletniego i jego rodziców albo opiekuna pozostają w sprzeczności, a nieletni nie ma obrońcy, prezes sądu wyznacza mu obrońcę z urzędu. Nieletni otrzyma pomoc obrońcy z urzędu również w sytuacji, gdy nie ma obrońcy i jednocześnie:
- jest głuchy, niemy lub niewidomy lub
- zachodzi uzasadniona wątpliwość, czy jego stan zdrowia psychicznego pozwala na udział w postępowaniu lub prowadzenie obrony w sposób samodzielny oraz rozsądny, lub
- nieletniego umieszczono w schronisku dla nieletnich.
Poza przypadkami określonymi powyżej, w których to prezes sądu wyznacza nieletniemu obrońcę z urzędu, może on także złożyć wniosek o ustanowienie obrońcy z urzędu. Prezes sądu uwzględni wniosek, jeśli udział obrońcy w sprawie uzna za potrzebny, a nieletni lub jego rodzice nie są w stanie ponieść kosztów wynagrodzenia obrońcy z wyboru bez uszczerbku dla niezbędnego utrzymania siebie i rodziny. W przypadku odmowy ustanowienia obrońcy przysługuje zażalenie.
Zatrzymanie nieletniego
Policja zbiera i utrwala dowody przejawów demoralizacji oraz czynów karalnych w wypadkach niecierpiących zwłoki, a w razie potrzeby dokonuje zatrzymania nieletniego. Co więcej, sąd rodzinny może zlecić Policji dokonanie określonych czynności, a w wyjątkowych wypadkach może zlecić dokonanie czynności w określonym zakresie. Po dokonaniu wyżej wymienionych czynności sprawa zostaje przekazana niezwłocznie sądowi rodzinnemu. Jeśli z okoliczności sprawy wynika, że sprawcą czynu karalnego jest nieletni, lecz powyższe czynności, nie doprowadziły do ustalenia jego tożsamości, Policja niezwłocznie przekazuje sprawę sądowi rodzinnemu, który odmawia wszczęcia postępowania i może zlecić Policji dokonanie określonych czynności lub dokonanie czynności w określonym zakresie w wyznaczonym terminie, nie dłuższym niż 2 miesiące.
Przesłuchanie nieletniego przez Policję
Przesłuchanie nieletniego przez Policję odbywa się w obecności rodziców, którym przysługuje władza rodzicielska albo opiekuna lub obrońcy nieletniego. W przypadku, gdyby zapewnienie ich obecności byłoby w danym wypadku niemożliwe – w celu przesłuchania nieletniego należy wezwać wskazaną przez niego bliską mu osobę, przedstawiciela szkoły, do której uczęszcza, asystenta rodziny, koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej lub przedstawiciela organizacji społecznej, do której zadań statutowych należy oddziaływanie wychowawcze na nieletnich lub wspomaganie procesu ich resocjalizacji. Należy również pamiętać o tym, że przy wysłuchaniu nieletniego należy dążyć do zapewnienia mu pełnej swobody wypowiadania się. Wysłuchanie nieletniego powinno odbywać się w warunkach zbliżonych do naturalnych, w miarę potrzeby w miejscu zamieszkania nieletniego. Ponadto, należy unikać wielokrotnego wysłuchiwania nieletniego co do tych samych okoliczności lub okoliczności ustalonych już innymi dowodami i niebudzących wątpliwości.
Podstawa prawna:
art. 32a – 32f ustawy z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz. U. 1982 nr 35 poz. 228)
