Zgodnie z treścią art. 2 ustawy z dnia 15 marca 1933 r. o zbiórkach publicznych, pozwoleń na przeprowadzenie zbiórki udzielają, w drodze decyzji administracyjnej:
- wójt, burmistrz (prezydent miasta) – jeżeli zbiórka ma być przeprowadzona na obszarze gminy lub jego części,
- starosta – jeżeli zbiórka ma być przeprowadzona na obszarze powiatu lub jego części obejmującej więcej niż jedną gminę,
- marszałek województwa – jeżeli zbiórka ma być przeprowadzona na obszarze województwa lub jego części obejmującej więcej niż jeden powiat,
- minister właściwy do spraw administracji publicznej – jeżeli zbiórka ma być przeprowadzona na obszarze obejmującym więcej niż jedno województwo oraz w przypadku, gdy zebrane ofiary mają być zużyte poza granicą państwa.
Pozwolenie na zbiórkę publiczną może być udzielone jedynie stowarzyszeniom i organizacjom, posiadającym osobowość prawną, albo komitetom, organizowanym dla przeprowadzenia określonego celu. Cel zbiórki winien być zgodny ze statutem stowarzyszenia lub organizacji, bądź z aktem organizacyjnym komitetu. Oznacza to, że powyższego pozwolenia nie może uzyskać ani osoba fizyczna, ani też zwykłe przedsiębiorstwo. W praktyce przeprowadzenie zbiórki pieniędzy np. na leczenie określonej osoby nie może zostać zainicjowane i realizowane przez jej bliskich, może natomiast zostać przeprowadzone przez stowarzyszenie założone przez rodzinę czy znajomych chorego. W praktyce rodzina potrzebującego zamiast tworzyć stowarzyszenie potrzebne dla rozpoczęcia zbiórki, udaje się do istniejących już organizacji, które takie prawo posiadają – tak jest bowiem po prostu szybciej.
Pamiętajmy, że istotą zbiórki publicznej jest zbieranie ofiar, nie zaś pobieranie opłat, nawet jeżeli środki uzyskane z opłat są przeznaczane na z góry określony cel. Pojęcie "zbierania" określone w omawianym akcie prawnym obejmuje zarówno wzywanie do składania ofiar jak i przyjmowanie ich, z tym że wzywanie do składania ofiar może mieć miejsce również i w formie oświadczenia gotowości ich przyjmowania.
Planowana zbiórka, nawet jeśli spełnia wymagania przewidziane w treści art. 1 ustawy o zbiórkach publicznych, nie zawsze musi otrzymać zgodę do jej przeprowadzania. Wszystko zależy bowiem nie tyle, co od decyzji właściwego organu administracyjnego, co od zgodności celu zbiórki z powszechnie obowiązującym prawem. W orzecznictwie i doktrynie zgodnie podkreśla się jeszcze jedne wymóg na przeprowadzenie zbiórki, chodzi mianowicie o przydatność zbiórki dla interesu publicznego. Za cele zbiórki spełniające powyższe warunki uważa się przede wszystkim cele: religijne, państwowe, oświatowe, zdrowotne, kulturalno-społeczne i społeczno-opiekuńcze. Oznacza to, że zbiórki publiczne, urządzane w interesie osobistym, są wzbronione. Tak też wynika wyraźnie z zapisów omawianej ustawy. Jak podkreśla NSA w Warszawie w wyroku z dnia 14 lutego 2013 r. (sygn. akt I OSK 2613/12), istota publicznego zbierania ofiar polega na zbieraniu jawnie ofiar od osób innych, niż wymienione w art. 13 pkt c ustawy z 1933 r. o zbiorkach publicznych (zbiórki przeprowadzane w lokalach prywatnych wśród grona osób znajomych), przy czym grono tych osób nie jest z góry zamknięte, ale zależy od możliwości dotarcia do nich przez organizatora zbiórki. Przymiotnik "publiczne" wskazuje przede wszystkim, że zbiórka odbywa się wobec świadków, w miejscu dostępnym dla wszystkich, oficjalnie i jawnie.
Uzyskanie pozwolenia na przeprowadzenie zbiórki publicznej nie oznacza, że możemy podjąć czynności w tym zakresie w całkowicie dowolnej formie. Zgodnie bowiem z treścią rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 6 listopada 2003 r. w sprawie sposobów przeprowadzania zbiórek publicznych oraz zakresu kontroli nad tymi zbiórkami, zbiórka publiczna ofiar w gotówce może być przeprowadzona w formie:
- dobrowolnych wpłat na konto, założone osobno dla każdej zbiórki publicznej przez przeprowadzającego zbiórkę publiczną;
- zbierania ofiar do puszek kwestarskich oraz skarbon stacjonarnych, umieszczanych w obiektach, za zgodą ich właścicieli lub użytkowników;
- sprzedaży cegiełek wartościowych;
- sprzedaży przedmiotów i usług.
Zbiórki publiczne mogą być prowadzone na wolnym powietrzu lub wewnątrz pomieszczeń, w obiektach publicznych lub prywatnych, za zgodą właścicieli tych obiektów.
