Zgodnie z art.15 Ustawy, czas pracy osoby niepełnosprawnej nie może przekraczać ośmiu godzin na dobę i czterdziestu tygodniowo. Dotyczy to wszystkich niepełnosprawnych pracowników bez względu na stopień ich niepełnosprawności.
Niemniej jednak według nowych przepisów lekarz, który przeprowadza badania profilaktyczne lub w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad osobą niepełnosprawną może wydać zaświadczenie o celowości stosowania skróconej normy czasu pracy. Wówczas nie będzie on przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo. Jest to pewien ukłon ustawodawcy w stronę osób niepełnosprawnych, w stosunku do których stosowanie czterdziestogodzinnej normy czasu pracy byłoby uciążliwe z uwagi na stan ich zdrowia. Dlatego też regulacja ta odnosi się jedynie do osób zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, wyłączając z zakresu jej stosowania osoby o lekkim stopniu niepełnosprawności. W dalszym ciągu pracodawcy nie mogą zatrudniać osób niepełnosprawnych w godzinach nadliczbowych i porze nocnej.
Skrócona norma czasu pracy obowiązywać będzie pracownika od dnia, w którym przedstawił swojemu pracodawcy zaświadczenie lekarskie o celowości jej stosowania. Zgodnie z nowelizacją, kosztami przeprowadzenia badań w tym zakresie obciążony zostanie pracodawca.
Nowe przepisy redefiniują także pojęcie zakładu pracy chronionej, gdzie poza otwartym rynkiem pracy, osoby niepełnosprawne mogą znaleźć zatrudnienie. Teraz by pracodawcy można było nadać taki status powinien prowadzić on działalność gospodarczą od co najmniej 12 miesięcy, zatrudniać minimum 25 pracowników w przeliczeniu na pełny etat i osiągać przez co najmniej 6 miesięcy odpowiedni wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Wskaźnik ten został zaostrzony zgodnie z nowelizacją do 50%, w tym co najmniej 20 % powinny stanowić osoby zaliczone do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności albo co pozostało niezmienione powinien wynosić 30% niewidomych lub chorych psychicznie albo upośledzonych umysłowo zaliczonych do znacznego albo umiarkowanego stopnia niepełnosprawności.
Celem wprowadzenia niniejszej zmiany było zawężenie grona podmiotów, którym przysługuje status zakładu pracy chronionej, z uwagi na przywileje jakie są dla nich przewidziane, by ich odbiorcami byli wyłącznie pracodawcy, których przynajmniej połowa to osoby niepełnosprawne chyba, że spełniają drugi warunek. Dotychczas bowiem wystarczyło zatrudniać 40% osób z niepełnosprawnością, a w tym co najmniej 10 % musiały stanowić osoby zaliczone do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności. Poza zwiększeniem ogólnej liczby zatrudnionych niepełnosprawnych, podniesienie wymagania zatrudnienia osób o znacznym i umiarkowanym stopniu niepełnosprawności jest przejawem, realizowanej od pewnego czasu przez ustawodawcę polityki wsparcia na rynku pracy pracowników z tymi stopniami niepełnosprawności.
Innym jej wyrazem jest zmiana wysokości dofinansowania wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych. Od 1 stycznia br. weszły w życie nowe wskaźniki przyznawanych środków i będą one wynosić: dla pracowników ze znacznym stopniem niepełnosprawności – 170% najniższego wynagrodzenia, z umiarkowanym – 125 % najniższego wynagrodzenia, z lekkim – 50 % najniższego wynagrodzenia. Dotychczas plasowały się one odpowiednio na poziomie 160, 140 i 60 %. Dofinansowanie dla osób o znacznym stopniu niepełnosprawności docelowo jeszcze (tj. od 01 stycznia 2013 roku) wzrośnie i wyniesie 180% najniższego wynagrodzenia. To zaś przewidziane dla osób o umiarkowanym i lekkim stopniu niepełnosprawności będzie zmniejszane do szczebla 100 % (umiarkowany ) i 40% (lekki) od początku 2013 roku.
Ma to na celu promowanie zatrudniania osób o największym stopniu niepełnosprawności. Trudno jednak przewidzieć, czy ich wdrożenie nie wykluczy, a przynajmniej w dużym stopniu nie ograniczy aktywności na rynku pracy osób o umiarkowanym i lekkim stopniu niepełnosprawności wobec ograniczenia zachęt dla pracodawców do ich zatrudniania.
Inną zmianą, która nie wynika co prawda z Ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, ale bez wątpienia nie pozostaje bez znaczenia dla stanu zatrudnienia osób niepełnosprawnych jest nowelizacja Ustawy o rencie socjalnej. Od 01 stycznia 2012 roku bowiem obowiązuje podwyższony próg zawieszający wypłatę renty socjalnej tj. 70 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego do celów emerytalnych. Ta zmiana ma zachęcić do podjęcia aktywności zawodowej osoby niepełnosprawne, które dotychczas z niej rezygnowały z uwagi na zagrożenie zawieszenia renty socjalnej w związku z osiągnięciem dochodu na poziomie 30 % przeciętnego wynagrodzenia.
Dla osób niepełnosprawnych, które w związku z brakiem należytego wykształcenia otrzymują często niskie wynagrodzenie, podjęcie pracy na dotychczasowych zasadach oznaczało w istocie zawieszenie świadczenia renty socjalnej. Zdaniem PKPP Lewiatan poprzez podniesienie progu może zaktywować, dotychczas niezaangażowaną zawodowo znaczną grupę osób niepełnosprawnych. To zaś bez wątpienia ożywi rynek pracy osób niepełnosprawnych jak również zmniejszy wymiar społecznego wykluczenia, z którym się one niejednokrotnie zmagają.
Warto podkreślić, iż jednym z postulatów PKPP Lewiatan w ramach likwidowania barier dla rozwoju przedsiębiorczości, jest całkowite zniesienie możliwości zawieszenia świadczeń wobec osób, które pozostają aktywne zawodowo a jednocześnie pobierają rentę socjalną.
Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan
