Powyżej wskazaną nowelizacją Ustawodawca zaostrzył przepisy dotyczące przestępstwa polegającego na prowadzeniu pojazdów w sposób zagrażający bezpieczeństwu w komunikacji. Głównym celem tejże nowelizacji jest eliminacja jak największej liczby kierowców popełniających ww. przestępstwo poprzez zaostrzenie minimalnego okresu trwania środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych z 1 roku na okres 3 lat, w sytuacji, gdy Sąd wydaje wyrok skazujący.
Najwięcej zmian dotyczy art. 42 kodeksu karnego regulującego stosowanie środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów.
Najważniejsze zmiany wprowadzone nowelizacją polegają na zmianie następujących przepisów:
- art. 42 § 2 kodeksu karnego poprzez podwyższenie minimalnego czasu trwania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych z 1 roku na czas 3 lat w przypadku wydania wyroku skazującego przez Sąd. Ma to miejsce w przypadku następujących sytuacji: a. popełnienia przestępstwa polegającego na prowadzenia pojazdu w sposób zagrażający bezpieczeństwu w komunikacji w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, b. w przypadku gdy sprawca zbiegł z miejsca zdarzenia określonego art. 173 (katastrofa w komunikacji), art. 174 (sprowadzenie bezpośredniego niebezpieczeństwa katastrofy) lub art. 177 (spowodowanie wypadku w komunikacji) kodeksu karnego.
W związku z powyższym Sąd obligatoryjnie orzeka zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych w wymiarze minimum 3 lat, gdy uzna sprawcę winnym zarzucanego/ych mu czynu/ów i wyda wobec niego wyrok skazujący.
Jednak w sytuacji, gdy sprawca popełnia przestępstwo stypizowane w art. 173, 174 lub 177 kodeksu karnego ale jednocześnie nie zbiegł z miejsca zdarzania, wówczas Sąd fakultatywnie orzeka zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych w wymiarze od 1 roku do lat 10.
- art. 42 § 3 kodeksu karnego poprzez dodanie dodatkowej przesłanki, w której Sąd obligatoryjnie orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych dożywotnio w razie popełnienia przestępstwa określonego w art. 178a § 4 kodeksu karnego tj. ponownego popełnienia w okresie próby przestępstwa prowadzenia pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości, jeśli nie zachodzi wyjątkowy wypadek, uzasadniony szczególnymi okolicznościami.
W opisanych wyżej okolicznościach Sąd obligatoryjnie orzeka dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych wówczas gdy popełniono przestępstwo określone w art. 178a § 4 kodeksu karnego. W przypadku zajścia uzasadnionego szczególnymi okolicznościami wyjątkowego wypadku Sąd może nie orzekać dożywotniego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych.
- art. 42 § 4 kodeksu karnego poprzez nadanie mu następującej treści Sąd orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych dożywotnio w razie ponownego skazania osoby prowadzącej pojazd mechaniczny w warunkach określonych w § 3. Oznacza to, iż Sąd nie będzie mógł powołać się na szczególne okoliczności występujące w danej sprawie odstępując od wydania wyroku orzekającego dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych w powyżej wskazanej sytuacji.
- art. 47 kodeksu karnego dotyczącego orzeczenia nawiązki poprzez: a. nadanie § 1 następującej treści w razie skazania sprawcy za umyślne przestępstwo przeciwko życiu lub zdrowiu albo za inne przestępstwo umyślne, którego skutkiem jest śmierć człowieka, ciężki uszczerbek na zdrowiu, naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia, sąd może orzec nawiązkę na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej; b. dodanie § 3 zgodnie z treścią którego sprawca skazany za przestępstwo z art. 173, 174, 177 kodeksu karnego oraz art. 355 kodeksu karnego był w stanie nietrzeźwości, lub pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca wypadku Sąd orzeka obligatoryjnie nawiązkę w wysokości co najmniej 10.000 zł na rzecz: i. pokrzywdzonego,
ii. osoby najbliższej w razie jego śmierci w wyniku popełnionego przez skazanego przestępstwa, której sytuacja życiowa uległa znacznemu pogorszeniu, a jeżeli jest kilka takich osób to Sąd orzeka nawiązkę na rzecz każdej z nich, iii. Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej, w przypadku niemożności ustalenia osób najbliższych; c. dodanie § 4 zgodnie z treścią którego Sąd w szczególnie uzasadnionych okolicznościach: i. gdy wymierzona nawiązka powodowałaby dla sprawcy uszczerbek dla niezbędnego utrzymania siebie i rodziny, ii. lub pokrzywdzony pojednał się ze sprawcą, może wymierzyć nawiązkę w wysokości niższej niż 10.000 zł;
d. dodanie § 5 zgodnie z treścią którego Sąd nie orzeka nawiązki na podstawie § 3, jeżeli orzekł obowiązek naprawienia wyrządzonej przestępstwem szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w wysokości wyższej niż 10.000 zł.
- art. 49 § 2 kodeksu karnego (orzeczenie świadczenia pieniężnego) poprzez zmianę jego treści na następującą w razie skazania sprawcy za przestępstwo określone w art. 178a § 1, art. 179 lub art. 180, sąd orzeka świadczenie pieniężne wymienione w art. 39 pkt 7 na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej w wysokości co najmniej 5.000 złotych, a w razie skazania sprawcy za przestępstwo określone w art. 178a § 4 co najmniej 10 000 złotych, do wysokości określonej w § 1. Różnica pomiędzy treścią artykułu sprzed i po nowelizacji jest zasadnicza. Przed nowelizacją w razie skazania sprawcy przestępstwa z art. 178a kodeksu karnego, z art. 179 kodeksu karnego (dopuszczenie do ruchu niebezpiecznego pojazdu), z art. 180 kodeksu karnego (zapewnienie bezpieczeństwa ruchu pojazdów mechanicznych), Sąd mógł orzec świadczenie pieniężne na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej w wysokości do 60.000 zł. Natomiast po nowelizacji w razie skazania sprawcy przestępstwa z art. 178a kodeksu karnego, z art. 179 kodeksu karnego, z art. 180 kodeksu karnego, Sąd obligatoryjnie orzeka świadczenie pieniężne na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej w wysokości co najmniej 5.000 zł, a w razie skazania sprawcy za przestępstwo określone w art. 178a § 4 kodeksu karnego od 10.000 zł, do 60.000 zł.
- art. 206 § 3 kodeksu karnego wykonawczego (egzekucja należności sądowych) poprzez zmianę jego treści poprzez wskazanie iż przepisy § 1 i § 2 art. 206 mają również odpowiednie zastosowanie do wykonania orzeczenia o nawiązce lub świadczeniu pieniężnym na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej a nie tylko na rzecz Skarbu Państwa. Tym samym ustawodawca nie zawarł w nowelizacji możliwości by rozłożyć na raty nawiązkę orzeczoną od sprawcy przestępstwa na rzecz pokrzywdzonego lub osoby najbliższej w razie śmierci pokrzywdzonego.
Opisana powyżej nowelizacja przepisów dotyczących przestępstwa polegającego na prowadzeniu pojazdów w sposób zagrażający bezpieczeństwu w komunikacji na pierwszy rzut oka wydaje się trafnym pomysłem. Teoretycznie wydaje się, iż głównym celem tejże nowelizacji jest ograniczenie liczby osób popełniających ww. przestępstwo. Jednakże analizując nowe przepisy można dojść do wniosku iż w praktyce, efektem ubocznym będzie zwiększenie ilości użytkowników dróg prowadzących pojazdy mechaniczne bez wymaganych dokumentów w związku z wprowadzeniem surowszych kar.
