Obecnie aplikanci uczestniczą w ok. 10 pięciodniowych cyklach zajęć dydaktycznych w siedzibie KSSiP, resztę dni obejmują obowiązkowe praktyki w sądach i jednostkach prokuratury. Po upływie 12 miesięcy następuje kwalifikacja aplikantów do aplikacji sędziowskiej i prokuratorskiej. Aplikacja sędziowska trwa 4,5 roku, natomiast prokuratorska – 2,5 roku. Ostatnimi czasy pojawiają się informacje o zmianach planowanych przez Ministerstwo Sprawiedliwości w stosunku do tego drugiego etapu szkolenia przyszłych sędziów i prokuratorów. Ogólnie rzecz biorąc zmiany nakładają większy rygor na aplikantów.
Pierwszą, i chyba jedną z ważniejszych zmian dla samych aplikantów, jest kwestia stypendium. Aplikant aplikacji ogólnej otrzymuje stypendium w wysokości 3300 zł brutto miesięcznie, przy czym ma jednocześnie zakaz podejmowania jakiejkolwiek pracy o charakterze zarobkowym. Po ukończeniu aplikacji ogólnej stypendium przysługuje jeszcze przez 1 miesiąc, pod warunkiem, że dana osoba ubiega się o miejsce na aplikacji sędziowskiej lub prokuratorskiej (to czy rzeczywiście są szanse na dostanie się na taką aplikację nie jest już znaczące dla możliwości otrzymania tego dodatkowego stypendium). Wprowadzane zmiany miałyby zlikwidować to „dodatkowe wynagrodzenie”. Stypendia będą zatem odbierane aplikantom, którzy po ukończeniu aplikacji ogólnej nie podejmą dalszej nauki specjalistycznej, ani nie podejmą pracy.
Kolejną zmianą jest to, że aplikanci sędziowscy nie będą równocześnie odbywać staży na stanowiskach referendarzy sądowych. Przy obecnym stanie prawnym staż ten realizowany jest w trakcie aplikacji.
Obniżony zostanie limit nieobecności – z 20% do 10%. Jego przekroczenie będzie oznaczało automatyczne skreślenie z listy aplikantów. Dodatkowo każda nieobecność będzie wiązała się z obniżeniem wynagrodzenia stypendialnego.
Kolejną zmianą jest ogłaszanie wykazu wolnych stanowisk asesorskich oraz wskazywanie członków rady Programowej KRSiP. Do tej pory była to kompetencja Ministra Sprawiedliwości, po zmianach powyższe sprawy należeć będą do Prokuratora Generalnego. Dodatkowo Prokurator Generalny będzie wskazywał miejsce zatrudnienia aplikantów po pomyślnym zdaniu właściwych egzaminów. Nabór na aplikację będzie trwać krócej, dzięki wprowadzonym zgłoszeniom elektronicznym.
Nieco bardziej pozytywną zmianą jest zwiększenie liczby miejsc na aplikacji sędziowskiej i prokuratorskiej – odpowiednio 100 i 50 miejsc. W zeszłym roku było to 95 i 45 miejsc. Jest to jak na razie jedyna pewna zmiana w materii aplikacyjnej dla przyszłych sędziów i prokuratorów. Co do reszty proponowanych zmian, to nie wiadomo kiedy mogłyby wejść w życie.
