Prawo do świadczenia pielęgnacyjnego przysługuje osobom rezygnującym z zatrudnienia w celu podjęcia opieki nad poważnie niepełnosprawnym członkiem rodziny. Zgodnie z art. 17 ustawy o świadczeniach rodzinnych, świadczenie pielęgnacyjne przysługuje:
- matce albo ojcu,
- opiekunowi faktycznemu dziecka,
- osobie będącej rodziną zastępczą spokrewnioną w rozumieniu ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej,
- innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności
– jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
Zgodnie z wprowadzanymi zmianami w ustawie oświadczeniach i założeniami programu rządowego w tej materii, podwyższenie świadczenia pielęgnacyjnego poprawi ciężką sytuację szczególnie w przypadku rodziców niepełnosprawnych dzieci. Szacuje się, że z „podwyżki” skorzysta prawie 95 tysięcy osób. Z budżetu państwa na ten cel zostanie przeznaczone ok. 176 mln zł. Zmiany w wysokości powyższego świadczenia nie są jednak jednorazowe, przynajmniej wg zapewnień przedstawicieli rządu. Od 1 lipca 2013 r. świadczenie pielęgnacyjne będzie wypłacane już tylko osobom uprawnionym do niego na podstawie nowych przepisów, w wysokości 620 zł miesięcznie – bez względu na dochody rodziny (przytoczona na wstępie niniejszego artykułu kwota 820 zł obejmuje świadczenie pielęgnacyjne w nowej wysokości wraz z dodatkami, o które może starać się wnioskodawca). Wg informacji rządowych poziom świadczeń ma rosnąć regularnie, aby w przeciągu najbliższych 5 lat osiągnął poziom minimalnego wynagrodzenia za pracę (wg założeń będzie miało to miejsce w okolicach 2019 r.). Dla przypomnienia wynosi ono obecnie 1600 zł brutto, jednak z każdym rokiem jest ono podwyższane.
Tak naprawdę wyższe świadczenie pielęgnacyjne będzie przysługiwało mniejszej liczbie osób, a wszystko przez zaostrzenie kryteriów stanowiących podstawę do przyznania wnioskowanych pieniędzy. Warto przy tym wspomnieć, że wprowadzono specjalny zasiłek opiekuńczy w wysokości 520 zł, z którego mogą skorzystać opiekunowie osób, które stały się niepełnosprawne w dorosłości. Złą wiadomością jest jednak to, że przesłanka uprawniającą do otrzymania pieniędzy z tego tytuł to dochód podopiecznego i opiekuna nie przekraczająca 623 złotych na osobę. Z nowego zasiłku będą mogli skorzystać wyłącznie małżonkowie, rodzice, dzieci, rodzeństwo, dziadkowie i wnukowie, którzy związani są obowiązkiem alimentacyjnym wobec podopiecznego.