Dla przypomnienia, aplikacja ogólna ma na celu przygotowanie aplikantów do wykonywania w przyszłości zawodu sędziego lub prokuratora. Jest organizowana przez Krajową Szkołę Sądownictwa i Prokuratury w Krakowie i trwa 12 miesięcy. Obecnie aplikanci uczestniczą w ok. 10 pięciodniowych cyklach zajęć dydaktycznych w siedzibie KSSiP, resztę dni obejmują obowiązkowe praktyki w sądach i jednostkach prokuratury. Po upływie 12 miesięcy następuje kwalifikacja aplikantów do aplikacji sędziowskiej i prokuratorskiej. Aplikacja sędziowska trwa 4,5 roku, natomiast prokuratorska – 2,5 roku.
Pierwszą, i chyba jedną z ważniejszych zmian dla samych aplikantów, jest kwestia stypendium. Aplikant aplikacji ogólnej otrzymuje stypendium w wysokości 3300 zł brutto miesięcznie, przy czym ma jednocześnie zakaz podejmowania jakiejkolwiek pracy o charakterze zarobkowym. Po ukończeniu aplikacji ogólnej stypendium przysługuje jeszcze przez 1 miesiąc, pod warunkiem, że dana osoba ubiega się o miejsce na aplikacji sędziowskiej lub prokuratorskiej (to czy rzeczywiście są szanse na dostanie się na taką aplikację nie jest już znaczące dla możliwości otrzymania tego dodatkowego stypendium). Wprowadzane zmiany miałyby zlikwidować to „dodatkowe wynagrodzenie”. Stypendia będą zatem odbierane aplikantom, którzy po ukończeniu aplikacji ogólnej nie podejmą dalszej nauki specjalistycznej, ani nie podejmą pracy.
Kolejną zmianą jest to, że aplikanci sędziowscy nie będą równocześnie odbywać staży na stanowiskach referendarzy sądowych. Przy obecnym stanie prawnym staż ten realizowany jest w trakcie aplikacji i trwa 18 miesięcy. Obniżony zostanie limit nieobecności – z 20% do 10%. Jego przekroczenie będzie oznaczało automatyczne skreślenie z listy aplikantów. Dodatkowo każda nieobecność (planowane 6 godzin w miesiącu) będzie wiązała się z obniżeniem wynagrodzenia stypendialnego. Jednocześnie wypłacane stypendium będzie w niektórych sytuacjach objęte obowiązkiem zwrotu – wówczas, gdy aplikant zostanie skreślony z listy aplikantów lub gdy w ciągu trzech lat od ukończenia aplikacji ogólnej nie uczył się dalej na aplikacjach specjalistycznych i nie podjął pracy jako asystent i referendarz. Takie rozwiązanie ma zapobiec obecnej sytuacji, w której po ukończeniu aplikacji ogólnej (i braku kontynuowania nauki na aplikacji sędziowskiej lub prokuratorskiej) byli już aplikanci nie chcą podejmować pracy w charakterze asystenta sędziego (a takie były założenia pierwotnej ustawy o KSSiP).
Kolejną zmianą jest ogłaszanie wykazu wolnych stanowisk asesorskich oraz wskazywanie członków rady Programowej KRSiP. Do tej pory była to kompetencja Ministra Sprawiedliwości, po zmianach powyższe sprawy należeć będą do Prokuratora Generalnego. Dodatkowo Prokurator Generalny będzie wskazywał miejsce zatrudnienia aplikantów po pomyślnym zdaniu właściwych egzaminów. Nabór na aplikację będzie trwać krócej, dzięki zgłoszeniom elektronicznym.
Oczywiście to nie jedyne zmiany jakie oferuje nam Ministerstwo Sprawiedliwości. Nowelizacja ma wprowadzić 14-dniowy termin zgłoszeń na egzamin zawodowy sędziego, prokuratora, asystenta sędziego i prokuratora oraz referendarzy sądowych. Nabór do Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury ma okazać się dużo prostszy, ponieważ będzie się on opierał na systemie elektronicznym.
Nieco bardziej pozytywną zmianą jest zwiększenie liczby miejsc na aplikacji sędziowskiej i prokuratorskiej – odpowiednio 100 i 50 miejsc.
