Spis treści
Zmiany w nadzorze nad kuratorami sądowymi i zasadach odpowiedzialności dyscyplinarnej
Ustawa zmienia przepisy dotyczące nadzoru nad kuratorami sądowymi, określa w tym zakresie rolę i kompetencje Ministra Sprawiedliwości, prezesa sądu apelacyjnego, prezesa sądu okręgowego i prezesa sądu rejonowego. Ustawa zmienia także regulacje dotyczące stosunku pracy zawodowego kuratora sądowego, w tym przesłanki jego rozwiązania i wygaśnięcia, modyfikuje strukturę organizacyjną kuratorskiej służby sądowej, w szczególności zmieniając zasady i tryb powoływania kuratorów okręgowych, wprowadza kadencyjność kierowników zespołów kuratorskiej służby sądowej, odstępuje od określania standardów obciążenia pracą kuratora zawodowego, zmienia rozwiązania w zakresie postępowania dyscyplinarnego, wprowadza jednolite zasady naboru do służby kuratorskiej, zasady przebiegu tej aplikacji i przeprowadzenia egzaminu kuratorskiego, a także uelastycznia zasady przenoszenia i delegowania kuratorów między zespołami i sądami.
Ustawa modyfikuje materialne i proceduralne zasady odpowiedzialności dyscyplinarnej, dotyczące wydalenia ze służby kuratorskiej osób, które naruszyły prawo, rażąco uchylały się od wykonywania obowiązków lub nadużyły uprawnień;
W porównaniu do aktualnie obowiązującego stanu prawnego ustawa wprowadza zmianę dotycząca składu sadów dyscyplinarnych: w pierwszej instancji orzeka sąd dyscyplinarny w sądzie okręgowym, w składzie 3 osobowym, natomiast w drugiej instancji orzeka sąd okręgowy w składzie 3 sędziów.
Obciążenie pracą kuratora
Ustawa odstępuje od określania standardów obciążenia pracą kuratorów zawodowych w drodze rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości. Jednocześnie wprowadza rozwiązanie, zgodnie z którym Minister Sprawiedliwości ogłasza do 30 września, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Ministra Sprawiedliwości, dane obejmujące średnie obciążenie pracą kuratora zawodowego dla dorosłych oraz kuratora zawodowego rodzinnego według stanu na dzień 31 grudnia roku poprzedniego. Odstąpienie od określania standardów obciążenia pracą kuratorów zawodowych w drodze rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości nie spowoduje dowolności w zakresie przydziału spraw do referatów poszczególnych kuratorów, ponieważ zgodnie z ustawą na każdym etapie sprawowanego nadzoru nad kuratorską służbą sądową obowiązkiem będzie kontrola równomiernego obciążenia kuratorów pracą.
Zwrot kosztów zastępstwa procesowego
Ustawa stanowi, że kuratorowi zawodowemu, pokrzywdzonemu przestępstwem w związku z wykonywaniem czynności służbowych, przysługiwać będzie od pracodawcy, na jego wniosek, zwrot kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu karnym, w którym uczestniczył w charakterze pokrzywdzonego lub oskarżyciela posiłkowego. Kuratorowi społecznemu natomiast zwrot powyższych kosztów przysługiwać będzie od sądu rejonowego, w którym pełni swoją funkcję.
Obsadzenie wolnego stanowiska kuratorskiego
Ustawa przewiduje dwa sposoby obsadzenia wolnego stanowiska w kuratorskiej służbie sądowej. Prezes sądu okręgowego, po uzyskaniu informacji o przydzieleniu nowego stanowiska, będzie mógł zdecydować, czy nabór na to stanowisko odbędzie się w drodze konkursu na stanowisko kuratora zawodowego czy też w drodze konkursu na aplikację kuratorską. Konkurs na stanowisko kuratora zawodowego będzie polegał na przeprowadzeniu rozmowy kwalifikacyjnej, której celem będzie wyłonienie najlepszego kandydata. Natomiast w przypadku konkursu na aplikację kuratorską projektowana regulacja zakłada, że Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy sposób i tryb przeprowadzenia tego konkursu, w szczególności sposób i tryb działania komisji konkursowej. Ustawa wprowadza novum w zakresie realizacji zajęć teoretycznych w ramach aplikacji kuratorskiej oraz organizacji i realizacji egzaminu kuratorskiego. Zgodnie z ustawą zajęcia teoretyczne w ramach aplikacji kuratorskiej będą realizowane przez jednostkę organizacyjną podległą Ministrowi Sprawiedliwości, tj. Szkołę Wyższą Wymiaru Sprawiedliwości. Jest to publiczna uczelnia zawodowa służb państwowych, kształcąca i wychowująca obecnie funkcjonariuszy Służby Więziennej.
Tryb zmiany statusów kuratorów okręgowych
W art. 2-9 ustawy z dnia 1 grudnia 2022 r. zamieszczono przepisy przejściowe określające m.in. tryb zmiany statusów kuratorów okręgowych oraz kierowników zespołów kuratorskiej służby sądowej – powołanych na podstawie dotychczasowych przepisów zmianę statusów. Postanowiono również, że z dniem wejścia w życie ustawy dotychczasowi aplikanci kuratorscy stają się aplikantami kuratorskimi w rozumieniu nowelizacji z dnia 1 grudnia 2022 r. Zaś postępowania dyscyplinarne wszczęte i niezakończone prawomocnym orzeczeniem toczyć się będą na podstawie przepisów dotychczasowych.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 1 grudnia 2022 r. o zmianie ustawy o kuratorach sądowych .
