Zgodnie z treścią art. 207 Kodeksu karnego, kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy albo nad małoletnim lub osobą nieporadną ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Pamiętajmy jednak, ze jeżeli znęcanie jest połączone ze stosowaniem szczególnego okrucieństwa, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. Odpowiedzialność taka jest zatem dużo większa. Pojęcie "szczególnego okrucieństwa" ma charakter ocenny. Winno być odnoszone do zachowania wyjątkowo drastycznego i odrażającego, przy czym znamieniem kwalifikującym jest nie samo "okrucieństwo" (zwykłe okrucieństwo), lecz okrucieństwo "szczególne", które jest określeniem stopniowalnym tego znamienia. Jeżeli następstwem omawianego czynu jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie(niezależnie do formy znęcania się), sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.
Zgodnie z powyższym, ochroną na podstawie przepisów art. 207 § 1-3 KK objęto szeroki krąg osób, a mianowicie:
- osoby najbliższe wobec sprawcy;
- osoby nieporadne, tj. osoby, które ze względu na podeszły wiek, kalectwo, obłożną chorobę lub właściwości psychiczne (np. upośledzenie umysłowe) nie mogą decydować o swoim losie i zmieniać swojego położenia;
- małoletniego, czyli osobę, która nie ukończyła lat 18, chociażby nie należała do kręgu osób najbliższych;
- osoby pozostające wobec sprawcy w stałym lub przemijającym stosunku zależności.
Jak podkreślił sąd apelacyjny w Krakowie w wyroku z dnia20 marca 2012 r. (sygn. akt II AKa 32/12), przestępstwo znęcania się może być popełnione umyślnie i to wyłącznie z zamiarem bezpośrednim. Przesądza o tym znamię intencjonalne "znęca się", charakteryzujące szczególne nastawienie sprawcy. Ustawowe określenie "znęca się" oznacza działanie albo zaniechanie polegające na umyślnym zadawaniu bólu fizycznego lub dotkliwych cierpień moralnych, powtarzającym się albo jednorazowym, lecz intensywnym i rozciągniętym w czasie. W praktyce znęcanie może polegać tak na działaniu (najczęściej występująca postać), jak i zaniechaniu (głodzenie ofiary, zmuszanie jej do przebywania w ciężkich warunkach lokalowych). Z kolei Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 11 grudnia 2003 r. (sygn. akt IV KK 49/03) zaznaczył, że przestępstwo znęcania się zostało w Kodeksie karnym skonstruowane jako zachowanie z reguły wielodziałaniowe. Pojęcie znęcania się w podstawowej postaci, ze swej istoty zakłada powtarzanie przez sprawcę w pewnym przedziale czasu zachowań skierowanych wobec pokrzywdzonego. Zatem, poza szczególnymi przypadkami, dopiero pewna suma tych zachowań decyduje o wyczerpaniu znamion przestępstwa z art. 207 § 1 KK. Jak podkreślił A. Marek „Znęcanie się jest przykładem konstrukcji prawnej jedności czynów, w świetle której wielokrotność powtarzających się czynów skierowanych na to samo dobro stanowi jedno przestępstwo wieloczynowe. Ponieważ wynika to ze sformułowania jego znamion wykonawczych (znęcanie się fizyczne lub psychiczne), nie wchodzi w grę stosowanie konstrukcji przestępstwa ciągłego, która dotyczy przestępstw ujętych jako jednorazowe.”
