Spis treści
Co zmienia uchwalona właśnie ustawa?
Ustawa nowelizująca Kodeks karny oraz niektóre inne ustawy ogranicza między innymi możliwość orzekania kar w zawieszeniu. Zawieszona będzie mogła być wyłącznie kara pozbawienia wolności nieprzekraczająca roku. Orzekane kary mają być też bardziej proporcjonalne do popełnianych czynów. Wobec drobnych przestępców będą częściej stosowane kary wolnościowe: grzywna i ograniczenie wolności. Sprawców poważnych przestępstw będzie można ukarać surowiej niż obecnie (nawet na 20 lat pozbawienia wolności – dotychczas górna granica tej kary wynosiła 15 lat). W przypadku kary ograniczenia wolności ustawa wydłuża do dwóch lat okres, na jaki będzie można ją orzekać. Skazani na tę karę będą mogli zostać zobowiązani do wykonywania nieodpłatnej pracy na cele społeczne. Będzie też możliwe potrącanie z ich wynagrodzenia od 10 do 25 proc. na cele społeczne. Ponadto sąd będzie mógł objąć skazanego na tę karę dozorem elektronicznym w wymiarze do 12 godzin dziennie przez maksymalnie rok. Orzekanie kary grzywny nie będzie zależeć od sytuacji materialnej skazanego. Ustawa wprowadza nową instytucję kary mieszanej, w której skazany będzie mógł być najpierw pozbawiony wolności, a następnie odbywać karę ograniczenia wolności. Ustawa zmienia też przepisy dotyczące przepadku korzyści majątkowej pochodzącej z przestępstwa. Możliwa będzie tzw. konfiskata rozszerzona, obejmująca także mienie, które sprawca już wprowadził do obrotu. Zgodnie z ustawą tzw. środki zabezpieczające będą stosowane wobec osób niepoczytalnych, z ograniczoną poczytalnością, sprawców części przestępstw, którzy – ze względu na zaburzenie sfery woli – stanowią zagrożenie. Środki zabezpieczające będą mogły być orzekane obok kary m.in. wobec poczytalnych sprawców zabójstwa, ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, zgwałcenia lub pedofilii. Zgodnie z ustawą przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu, popełnione na szkodę małoletniego, za które maksymalna grożąca kara jest surowsza niż 5 lat więzienia nie będą się mogły przedawnić wcześniej niż po ukończeniu przez ofiarę 30. roku życia.
Zmiany w Kodeksie karnym wykonawczym dotyczą m.in. zwiększenia liczby osób biorących udział w widzeniu, uprawnień związanych z korzystaniem z aparatu telefonicznego, prawa tymczasowo aresztowanego do korespondencji z obrońcą oraz zagwarantowania skazanym prawa do posiadania w celi do 6 kg żywności.
Etap procesu legislacyjnego
Ustawa trafi teraz do podpisu Prezydenta.
Nowelizacja sprzyja realizacji funkcji represyjnej prawa karnego
Od lat obecne są postulaty wykazujące potrzebę zaostrzenia zasad odpowiedzialności za dokonanie czynu zabronionego. Wielokrotnie wskazywano, że obecna praktyka wymiary sprawiedliwości zdaje się pobłażać przestępcom, a tym samym nie realizować funkcji represyjnej prawa karnego. Zbyt częste, jak się wydaje, wymierzanie kar pozbawienia wolności w warunkowym zawieszeniu ich wykonania budziło przede wszystkim sprzeciw społeczny, bowiem wymierzona kara de facto nie była egzekwowana, a sprawca przestępstwa pozostawał na wolności. Nie doznawał on także innych negatywnych konsekwencji popełnienia przestępstwa, bowiem zawieszeniu wykonania kary pozbawienia wolności nie towarzyszyła na ogół żadna inna dolegliwość. W efekcie powyższego nastąpiło podważenie zaufania społecznego do wymiaru sprawiedliwości, zaś jego autorytet uległ znacznej deprecjacji. Wydaje się więc, że dokonana reforma ma odwrócić powyższe tendencje, a tym samym przywrócić faktyczną realizację funkcji represyjnej prawa karnego.
Źródło:
W powyższym artykule wykorzystano informacje dotyczące 87 posiedzenie Sejmu RP, dostępne na stronie internetowej www. sejm, gov.pl.
