Sprawa III Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w Łodzi dotyczyła pana Mariana R, który po osiągnięciu wieku 60 lat i 40 letniego okresu składkowego i nieskładkowego złożył wniosek o przyznanie wcześniejszej emerytury. W uzasadnieniu Marian R argumentował, iż po śmierci żony przejął opiekę nad niepełnosprawnym dzieckiem co w rezultacie nie pozwoliło mu na kontynuowanie dotychczasowego zatrudnienia. Organy rentowe, które rozpatrywały wniosek oraz odwołanie odmówiły przyznania Marianowi R. wcześniejszej emerytury powołując się na brak podstaw prawnych. Decyzja odmowna została przez Mariana R. zaskarżona do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Sąd powziął poważną wątpliwość, co do zgodności z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej kwestionowanego przepisy w zakresie, w jakim wyklucza prawo do nabycia emerytury w obniżonym wieku emerytalnym przez mężczyznę, który osiągnął wiek 60 lat i odpowiednio jak kobieta, która osiągnęła wiek 55 lat – posiada długoletni staż ubezpieczeniowy (tj. co najmniej 35 – letni okres składkowy i nieskładkowy). Według sądu zróżnicowane ukształtowanie zarówno przesłanki wieku i jak stażu emerytalnego w stosunku do kobiet zarówno mężczyzn prowadzi do dyskryminującej mężczyzn – którzy legitymują się długoletnim stażem ubezpieczeniowym – nierówności w prawie do zabezpieczenia społecznego wcześniejszej emerytury.
Trybunał orzekł, że art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zakresie, w jakim nie przyznaje prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym mężczyźnie, który odpowiednio jak kobieta, która nabywa to prawo po osiągnięciu wieku 55 lat i co najmniej 30 letniego okresu składkowego i nieskładkowego – osiągnął wiek 60 lat i co najmniej 35 letni okres składkowy i nieskładkowy – jest niezgodny z art.32 i art. 33 Konstytucji.
Według Trybunału Konstytucyjnego zróżnicowanie traktowania mężczyzn w możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę w takim samym zakresie jak kobiety jest nieuzasadnionym pominięciem ustawodawczym o cechach dyskryminujących. Ustawodawca przekroczył granice przysługującej mu swobody naruszając tym konstytucyjną zasadę równości oraz zakaz dyskryminacji ze względu na płeć. Konstytucja dopuszcza różnicowanie sytuacji jedynie pod ściśle określonymi warunkami. W zaistniałej sytuacji nie jest możliwe wskazanie uzasadnionych argumentów usprawiedliwiających wprowadzone zróżnicowanie. Dla Trybunały Konstytucyjnego argumentem nie są ani różnice biologicznie, ani społeczne pomiędzy kobietami i mężczyznami. Co więcej przywileje kobiet w stosunku do mężczyzn mogą naruszyć zasadę równości. Dodatkowo została naruszona zasada wzajemności, która wiąże prawo do świadczeń emerytalnych z udziałem świadczeniobiorcy w tworzeniu funduszu ubezpieczeniowego.
Istotnym jest dla postępowań toczących się przed sądami, że w chwili podania sentencji do publicznej wiadomości na Sali rozpraw obalone zostało domniemanie konstytucyjności zakwestionowanego przepisu w zakresie, w jakim orzekł Trybunał. Fakt ten musi być uwzględniany w procesie stosowania prawa bez względu na odroczenie wejścia wyroku w życie i jego formalne usunięcie z obrotu prawnego.
Przepis ten w zakresie uznanym przez Trybunał za niezgodny z Konstytucją traci moc obowiązującą z upływem dwunastu miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw.
Internetowa Kancelaria Prawna
www.SerwisPrawa.pl
