Obowiązek ubezpieczeń będzie dotyczył tylko i wyłącznie osób, które mają ustalone decyzją Zakładu Ubezpieczeń Społecznych prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy z systemu powszechnego. Odnosi się to do rent z tytułu niezdolności do pracy, o których mowa w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz ustawie z dnia 30 października 2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Nie będzie to dotyczyć osób, które pobierają renty rodzinne oraz rencistów spoza systemu powszechnego, którzy mają ustalone prawo do np. wojskowych czy policyjnych rent inwalidzkich przyznawanych z tytułu niezdolności do służby czy rent rolniczych z tytułu niezdolności do pracy, o których mowa w ustawie z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników.
Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych pod pojęciem osoby prowadzącej pozarolniczą działalność wymienia osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych, twórcę i artystę, osoby prowadzące działalność w zakresie wolnego zawodu w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne bądź, z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ponadto ustawa wymienia wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej.
Zmiana przepisów wprowadzona z dniem 1 stycznia 2008 roku dotyczy tylko jednej z grup osób, które prowadzą pozarolniczą działalność – czyli osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych. Zgodnie z obowiązującymi od 21 sierpnia 2004 roku art. 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 roku o swobodzie działalności gospodarczej działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Traktowanie działalności zawodowej jako działalności gospodarczej było zmianą w stosunku do stanu prawnego sprzed 1 sierpnia 2004 roku. W rezultacie tego niektóre grupy osób, które były traktowane jako wykonujące wolny zawód, po dopełnieniu obowiązku uzyskania wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, zgodnie z przepisami o działalności gospodarczej – zostały potraktowane jako osoby wykonujące działalność gospodarczą. W konsekwencji tego, do tych osób będzie miała również zastosowanie zmiana w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, która wejdzie w życie od 1 stycznia 2008 r. Natomiast powyższa zmiana od 1 stycznia 2008r. nie obejmiepozostałych grup osób prowadzących pozarolniczą działalność np. twórców, artystów, wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Zmiany w przepisach ubezpieczeniowych od 1 stycznia 2008r. nie obejmątakże osób współpracujących przy prowadzeniu pozarolniczej działalności. Zatem osoby te nadal będą podlegały dobrowolnie ubezpieczeniom społecznym z tytułu wykonywania współpracy.
