W stanie prawnym obowiązującym do dnia 29 grudnia 2007 roku warunkiem zalegalizowania samowoli budowlanej dokonanej na terenie, na którym nie obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego było dysponowanie decyzją o warunkach zabudowy, ostateczną w dniu wszczęcia postępowania rozbiórkowego. Natomiast na terenie, na którym plan miejscowy obowiązuje, warunkiem legalizacji samowoli było uzyskanie zaświadczenia wójta o zgodności budowy z ustaleniami tego planu, przy czym nie przewidziano obostrzeń, co do daty takiego zaświadczenia. Według Trybunału Konstytucyjnego zróżnicowanie sytuacji prawnej podmiotów, wynikające z kwestii obowiązywania lub nieobowiązywania planu miejscowego, czyli przyczyn od nich niezależnych, godzi w zasady sprawiedliwości społecznej i równości wobec prawa.
Z racji tego, że samowola budowlana – zgodnie z art. 48 ust. 2 Prawa budowlanego, może zostać zalegalizowana pod warunkiem zgodności albo z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego albo – jak wskazuje Trybunał Konstytucyjny – z „generalnym” porządkiem planistycznym, ukształtowanym przepisami szczególnymi, sam termin uzyskania ostatecznej decyzji o warunkach zabudowy nie może mieć znaczenia, gdyż nie kształtuje praw ani obowiązków zainteresowanych podmiotów. Zróżnicowanie sytuacji poszczególnych podmiotów zależne od tego czy na danym terenie obowiązuje czy też nie obowiązuje plan miejscowy, a także uzależnienie możliwości legalizacji samowoli wybudowanej na terenie nie objętym planem miejscowym od daty uzyskania ostatecznej decyzji o warunkach zabudowy była jak wskazywał TK nie do pogodzenia z powyższymi zasadami konstytucyjnymi. Tym samym możliwość ustalenia również po wszczęciu postępowania rozbiórkowego, ze obiekt wybudowany bez pozwolenia na budowę nie narusza przepisów prawa jest w pełni uzasadnione. Biorąc pod uwagę konieczność wykonania wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 grudnia 2007 roku, P37/06, a także kierując się zaleceniami zawartymi w sentencji tego wyroku – w projekcie ustawy wyraźnie zaznaczono, że sprawca samowoli budowlanej ubiegający się o jej legalizację, w przypadku raku miejscowego planu zagospodarowania terenu musi przedstawić ostateczną decyzję o warunkach zabudowy – bez względu na termin jej uzyskania.
