Podstawową różnicą pomiędzy zwykłym kredytem, a kredytem kupieckim jest to, że ten drugi nie jest udzielany przez banki, lecz przez samych przedsiębiorców. Jest to tym samym duże ułatwienie dal stron określonej transakcji, wiąże się bowiem z mniejszą ilością procedur, gwarantuje także szybsze uzyskanie zgody na zakup produktów z odroczonym terminem płatności. Obowiązek późniejszej zapłaty za zakupione na kredyt towary powstaje z reguły z wyprzedzeniem na kilka lub kilkadziesiąt dni do przodu. Warto przy tym podkreślić, że kredyt towarowy nie musi odnosić się wyłącznie do kwestii kupna produktów materialnych, istnieje bowiem możliwość udzielenia takiego kredytu na usługi świadczone przez przedsiębiorcę.
W praktyce omawiany kredyt występuje w dwóch formach:
- Kredyt odbiorcy – przybiera postać zaliczki, będącej gwarancją wywiązania się kontrahenta z określonej transakcji;
- Kredyt dostawcy – jest to dosłowne odroczenie terminu płatności za sprzedawany towar czy realizowaną usługę.
Niezwykle ważnym zagadnieniem w zakresie kredytów towarowych jest czas na jaki może zostać on udzielony. Tak naprawdę nie znajdziemy przepisów ustalających dolną czy górną granicę czasu trwania tak udzielonego kredytu, decydujące znaczenie ma zatem wola przedsiębiorców. Niezależnie od tego czy będziemy mieli do czynienia z kredytem odbiorcy czy kredytem dostawcy, termin spłaty powinien zostać ustalony w oparciu o aktualną kondycję finansową kredytobiorcy, wysokość udzielanego kredytu, a także przebiegu dotychczasowej współpracy. Powyższe czynniki stanowią istotne przesłanki do prawidłowego określenia czasu, w którym kredytodawca będzie mógł żądać zapłaty za wydany towar czy zrealizowaną usługę. Istotną informacją jest także to, że przedsiębiorca trudniący się sprzedażą w ramach kredytu handlowego powinien stale sprawdzać stan swoich finansów oraz terminowość spłaty kredytów zaciąganych przez jego kontrahentów. Jeśli tego nie zrobi, musi liczyć się z finansową katastrofą – szczególnie wtedy, gdy chociażby kilku kredytobiorców nie spłaci w terminie swoich długów. Taka sytuacja może w ostateczności doprowadzić do upadku kredytodawcy i zakończenia prowadzonej działalności. Monitorowanie stanu przedsiębiorców chcących skorzystać z przedmiotowego kredytu może przy tym następować w dwóch formach:
- Monitorowanie indywidualne – polega na sprawdzaniu kondycji finansowej kredytobiorców w odniesienie do każdego z nich osobno. Umowa kredytowa jest konstruowana w każdej sytuacji indywidualnie.
- Monitorowanie systemowe – polega na sprawdzaniu kondycji finansowej kredytobiorców w ramach przyporządkowywania ich do kategorii, od których zależą warunki kredytowe. Oznacza to, że w ramach jednej kategorii może znaleźć się kilka przedsiębiorstw, dla których kredytodawca przygotowuje jeden typ umowy.
Udzielanie kredytu kupieckiego jest zatem szansą na rozwój własnego przedsiębiorstwa – pozwala na rozszerzenie kręgu kontrahentów i w rezultacie podnieść zyski firmy. Z drugiej jednak strony stanowi ono zagrożenie, bowiem udzielanie kredytów wszystkim kontrahentom bez wcześniejszego sprawdzenia ich kondycji finansowej (zdolności do spłaty zaciąganego długu) stanowi poważne widmo szybkiego zakończenia działalności kredytodawcy.
Kredyt towarowy jest określany także jako jeden z najważniejszych kredytów gospodarczych. Umiejętnie prowadzony pozwala na wzrost obrotów handlowych i faktycznie oddziałuje na kondycję przedsiębiorstw na określonym obszarze. Warto w tym miejscu podkreślić, że nie wymaga on jakiegokolwiek zabezpieczenia, w praktyce jednak przedsiębiorcy często dołączają do niego umowę ubezpieczenia mającą za zadanie chronić przed ewentualnymi opóźnieniami w spłatach zaciągniętego długu, czy nawet upadłością kontrahentów.
