Opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlega także pożyczka pieniędzy oraz rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, udzielana przez podmioty niekomercyjne. Do zapłaty PCC obowiązany jest pożyczkobiorca. Podstawę opodatkowania stanowi wartość udzielanej pożyczki, choć w przypadku pożyczki rzeczy oznaczonych co do gatunku bierze się pod uwagę wartość pożyczki określoną w umowie. Stawka PCC wynosi aktualnie 2%. PCC podatnik wykazać musi w deklaracji PCC-3, w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego i w tym terminie uregulować należność. Chyba, że może skorzystać ze zwolnienia.
Najbliższa rodzina może pożyczać bez limitu
Warto pamiętać, że przepisy przewidują szereg zwolnień udzielanych pożyczek od PCC. Przede wszystkim zwolnione są co do zasady pożyczki pieniężne udzielane najbliższej rodzinie (tzw. „zerowa grupa podatkowa”), do której zaliczają się: rodzeństwo, rodzice, dziadkowie, małżonek, dzieci, wnuki, ojczym i macocha. Jeżeli jednak wartość pożyczki przekroczy 9 637 zł, zwolnienie obowiązywać będzie po spełnieniu dwóch dodatkowych warunków. Po pierwsze, pożyczka musi być przekazana w formie przelewu (na rachunek bankowy albo rachunek prowadzony przez skok lub przekazem pocztowym), po drugie zaś podatnik będzie musiał w ciągu dwóch tygodni, licząc od dnia zawarcia umowy, złożyć w urzędzie skarbowym deklarację PPC-3, w której wykaże pożyczoną kwotę.
Pożyczki od innych członków rodziny i znajomych też mogą być bez podatku
W przypadku gdy pożyczki udziela inna osoba z rodziny (niezaliczająca się do grupy „zerowej”), taka pożyczka może być również zwolniona. Obowiązuje tu jednak ograniczenie kwotowe – 9 637 zł. Jeżeli pożyczka jest zaciągana u tej samej osoby więcej niż jeden raz, pilnując limitu uprawniającego do zwolnienia, pożyczane kwoty należy sumować w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym udzielona została ostatnia pożyczka.
Podatek może się także nie pojawić w sytuacji, gdy pożyczkodawcą jest osoba spoza rodziny. W takiej sytuacji zwolnienie przysługuje jednak do znacznie niższego limitu – do łącznej wysokości nieprzekraczającej kwoty 5 000 zł od jednego podmiotu i 25 000 zł od wielu podmiotów – w okresach 3 kolejnych lat kalendarzowych.
Podwyższona stawka
Warto pamiętać o zgłoszeniu faktu otrzymania pożyczki w odpowiednim czasie. Stawka podatku wyniesie bowiem aż 20 % wartości pożyczki, jeśli przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego podatnik powoła się na fakt zawarcia umowy takiej pożyczki, depozytu nieprawidłowego lub ustanowienia użytkowania nieprawidłowego albo ich zmiany, a wcześniej nie zapłaci należnego od tych czynności podatku. Sankcyjna stawka dotyczy także pożyczkobiorcy, który ze względu na niespełnienie ustawowych warunków nie skorzystał ze zwolnienia przewidzianego dla najbliższej rodziny i powołuje się na fakt zawarcia umowy pożyczki, a nie spełnił warunku udokumentowania otrzymania pieniędzy na rachunek bankowy, albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.
Katarzyna Miazek, Tax Care
