Czym jest świadczenie nienależnie pobrane?
Organy pomocy społecznej mają za zadanie nie tylko wpierać osoby i rodziny znajdujące się trudnej sytuacji życiowej ale także czuwać nad tym, aby środki finansowe trafiały rzeczywiście do najbardziej potrzebujących. Jeżeli więc zdarzy się, że osoba pobrała świadczenie której jej nie przysługiwało jest ona zobowiązana do jego zwrotu. Warto wiedzieć, że świadczenie nienależnie pobrane to świadczenie pieniężne uzyskane na podstawie przedstawionych nieprawdziwych informacji lub niepoinformowania o zmianie sytuacji materialnej lub osobistej. Będzie więc to miało miejsce w przypadku, gdy dana osoba ubiegając się o świadczenie z pomocy społecznej podała nieprawdziwe dane, co spowodowało, że takie świadczenie uzyskała. Może się również zdarzyć, ze w trakcie pobierania danego świadczenie zmieni się sytuacja osoby lub rodziny (np. dochód na osobę w rodzinie przekroczy określone kryterium dochodowe), w związku z czym do takiego świadczenie nie będą już uprawnione.
Zwrot nienależnie pobranych świadczeń
Konsekwencją nienależnego pobrania świadczeń jest obowiązek ich zwrotu. Świadczenie nienależnie pobrane zwraca osoba lub rodzina, która z niego korzystała. Obowiązek zwrotu nie jest uzależniony od dochodu. Podstawą zwrotu nienależnie pobranych świadczeń jest decyzja wydana przez właściwy organ (np. wójta czy kierownika gminnego ośrodka pomocy społecznej). Należy również pamiętać, że organ ten ma obowiązek zawiadomić stronę o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie zwrotu nienależnie pobranych świadczeń oraz zapewnić jej czynny udział w tym postępowaniu. W decyzji uznającej świadczenie za nienależnie pobrane organ określa przede wszystkim wysokość zobowiązania i termin zapłaty należności. Organ pomocy społecznej ma prawo żądać zwrotu nienależnie pobranego świadczenia dopiero po tym, jak decyzja uchylająca decyzję przyznającą np. zasiłek stanie się ostateczna. W przypadku braku dobrowolnego ich zwrotu przez zobowiązanego, należności z tytułu nienależnie pobranych świadczeń podlegają ściągnięciu w trybie przepisów Ustawy z 17 czerwca 1966r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Jeżeli zaś zobowiązany do zwrotu posiada ustalone prawo do świadczeń z pomocy społecznej, kwoty nienależnie pobrane potrąca się z bieżących wypłat.
Odstąpienie od zwrotu
W szczególnie uzasadnionych przypadkach, zwłaszcza jeżeli żądanie zwrotu nienależnie pobranych świadczeń w całości lub w części stanowiłoby dla osoby zobowiązanej nadmierne obciążenie lub niweczyłoby skutki udzielanej pomocy, właściwy organ, który wydał przedmiotową decyzję może odstąpić od żądania zwrotu lub umorzyć kwotę nienależnie pobranych świadczeń w całości lub w części. Może on również odroczyć ich termin płatności albo rozłożyć je na raty. Następuje to na wniosek. Ze stosownym wnioskiem w tej sprawie może wystąpić zainteresowana osoba lub pracownik socjalny.
Terminy przedawnienia
Świadczenia nienależnie pobrane ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat, licząc od dnia, w którym decyzja ustalająca te należności stała się ostateczna. Bieg przedawnienia zostaje przerwany przez odroczenie terminu płatności należności lub rozłożenie spłaty należności na raty. Po przerwaniu biegu terminu przedawnienia biegnie on na nowo od dnia następującego po dniu ustalonym jako ostatni dzień spłaty odroczonej należności lub po dniu ustalonym jako ostatni dzień spłaty ostatniej raty należności. Należy jednak pamiętać, że decyzji o zwrocie nienależnie pobranych świadczeń nie wydaję się, jeżeli od terminu ich pobrania upłynęło więcej niż 10 lat.
