Co grozi za popełnienie wykroczenia?

Katalog kar

Kodeks wykroczeń przewiduje w art. 18 następujące kary:

• areszt,
• ograniczenie wolności,
• grzywna,
• nagana.

Areszt

Zgodnie z art. 19 k.w. kara aresztu jest wymierzana w dniach. Może ona trwać najkrócej pięć, a najdłużej trzydzieści dni. Ponadto można wymierzyć karę aresztu w przypadku recydywy, czyli ukaranemu co najmniej dwukrotnie za podobne wykroczenia umyślne, który w ciągu dwóch lat od ostatniego ukarania popełnia ponownie podobne wykroczenie umyślne, nawet w przypadku gdy było zagrożone karą łagodniejszą.

Uwaga!
Jeśli chcesz szybko i poprawnie przygotować Wniosek o wyznaczenie obrońcy z urzędu w sprawie o wykroczenie przejdź do formularza »

Ograniczenie wolności

Kara ograniczenia wolności trwa jeden miesiąc. W czasie odbywania kary ograniczenia wolności ukarany:

• nie może bez zgody sądu zmieniać miejsca stałego pobytu,
• jest obowiązany do wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne,
• ma obowiązek udzielania wyjaśnień dotyczących przebiegu odbywania kary.

Obowiązek wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne polega na wykonywaniu pracy w odpowiednim zakładzie pracy, placówce służby zdrowia, opieki społecznej, organizacji lub instytucji niosącej pomoc charytatywną lub na rzecz społeczności lokalnej. Wymiar takiej pracy wynosi od 20 do 40 godzin. Jeśli ten obowiązek zostanie orzeczony w stosunku do osoby zatrudnionej organ, zamiast powyższego obowiązku pracy na cele społeczne, może orzec potrącenie od 10 do 25 % wynagrodzenia za pracę na rzecz Skarbu Państwa albo na cel społeczny wskazany przez organ orzekający. Taka osoba nie może w czasie odbywania kary nie może rozwiązać bez zgody sądu stosunku pracy.

Ponadto, organ orzekający karę ograniczenia wolności może zobowiązać ukaranego do:

• naprawienia w całości albo w części szkody wyrządzonej wykroczeniem,
• przeproszenia pokrzywdzonego.

Kara zastępcza aresztu

W przypadku uchylania się przez ukaranego od odbywania kary ograniczenia wolności lub wykonania nałożonych na niego obowiązków, a także w przypadku gdy ukarany wykonał część kary ograniczenia wolności, sąd zarządza wykonanie zastępczej kary aresztu w wymiarze odpowiadającym karze ograniczenia wolności pozostałej do wykonania, przyjmując, że jeden dzień zastępczej kary aresztu jest równoważny dwóm dniom kary ograniczenia wolności. Podkreślić należy, że ukaranemu, przysługuje zażalenie na postanowienie w przedmiocie zarządzenia wykonania zastępczej kary aresztu.

Grzywna

Najpowszechniej stosowaną w praktyce karą z kodeksu wykroczeń jest kara grzywny. W świetle regulacji art. 24 § 1 grzywnę wymierza się w wysokości od 20 do 5000 złotych, chyba że ustawa stanowi inaczej. Grzywna za wykroczenia jest wymierzana kwotowo. Wymierzając grzywnę, bierze się pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste i rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe. Według przepisów kodeksu, jeżeli za wykroczenie popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej wymierzono karę aresztu, orzeka się obok tej kary również grzywnę, chyba że orzeczenie grzywny nie byłoby celowe.

Zamiana grzywny

Jeżeli egzekucja grzywny okazała się bezskuteczna lub z okoliczności sprawy wynika, że byłaby ona bezskuteczna, sąd może zamienić grzywnę na pracę społecznie użyteczną, określając czas jej trwania. Praca społecznie użyteczna trwa najkrócej tydzień, najdłużej 2 miesiące. Odpowiednio stosuje się do niej przepisy dotyczące kary ograniczenia wolności.

Przepisy kodeksu wykroczeń zawierają obowiązek zarządzenia przez sąd wykonania zastępczej kary aresztu, jeśli egzekucja grzywny okazała się bezskuteczna lub z okoliczności sprawy wynika, że byłaby bezskuteczna, przy spełnieniu poniższych warunków:

• ukarany oświadcza, że nie wyraża zgody na podjęcie pracy społecznie użytecznej zamienionej na podstawie wyżej opisanej regulacji kodeksu wykroczeń albo uchyla się od jej wykonania, lub
• zamiana grzywny na pracę społecznie użyteczną jest niemożliwa lub niecelowa.

Zarządzając wykonanie zastępczej kary aresztu sąd przyjmuje, że jeden dzień zastępczej kary aresztu jest równoważny grzywnie od 20 do 150 złotych. Kara zastępcza nie może przekroczyć 30 dni aresztu. Na postanowienie o zamianie kary grzywny na pracę społecznie użyteczną albo zastępczą karę aresztu przysługuje zażalenie. Stosownie do art. 26 k.w., nie można wymierzyć kary aresztu lub zastępczej kary aresztu, jeżeli warunki osobiste sprawcy uniemożliwiają odbycie tej kary. Sprawca posiada możliwość uwolnienia się od zastępczej kary aresztu. Przy czym, żeby tego dokonać musi wpłacić kwotę pieniężną przypadającą jeszcze do uiszczenia. Może tego dokonać w każdym czasie. Jeżeli grzywna została uiszczona w części, karę zastępczą zmniejsza się w sposób odpowiadający stosunkowi kwoty zapłaconej w wysokości grzywny.

Nagana

Ustawa przewiduje jeszcze jedną formę represji karnej za popełnienie wykroczenia w postaci nagany. Naganę można orzec wtedy, gdy ze względu na charakter i okoliczności czynu lub właściwości i warunki osobiste sprawcy należy przypuszczać, że zastosowanie tej kary jest wystarczające do wdrożenia go do poszanowania prawa i zasad współżycia społecznego. Powinno się pamiętać, że nie można orzec nagany za wykroczenie o charakterze chuligańskim.

Środki karne

Obok kar, ustawodawca przewidział możliwość orzekania w stosunku do sprawcy środków karnych. Środki karne można orzec, jeżeli są one przewidziane w przepisie szczególnym, a orzeka się jej, jeżeli przepis szczególny tak stanowi. Artykuł 28 § 1 k.w., przewiduje poniższe środki karne:

• zakaz prowadzenia pojazdów,
• przepadek przedmiotów,
• nawiązka
• obowiązek naprawienia szkody,
• podanie orzeczenia o ukaraniu do publicznej wiadomości w szczególny sposób
• inne środki karne określone przez ustawę.

Wymiar kary

Przepisy kodeksu zakładają zasadę indywidualizacji kary, według której okoliczności wpływające na wymiar kary i środka karnego uwzględnia się tylko co do osoby, której dotyczą. Co więcej, jeśli ustawa daje możliwość wyboru pomiędzy aresztem a inną karą, areszt można orzec tylko wtedy, gdy czyn popełniono umyślnie, a zarazem za orzeczeniem kary aresztu przemawia waga czynu lub okoliczności sprawy świadczą o demoralizacji sprawcy albo sposób jego działania zasługuje na szczególne potępienie.

Uwaga!
Jeśli chcesz szybko i poprawnie przygotować Wniosek o wyznaczenie obrońcy z urzędu w sprawie o wykroczenie przejdź do formularza »

Nadzwyczajne złagodzenie i odstąpienie od kary lub środka karnego

W wypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie można, – biorąc pod uwagę charakter i okoliczności czynu, lub właściwości i warunki osobiste sprawcy, – zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary albo odstąpić od wymierzenia kary lub środka karnego. Zgodnie z art. 39 § 2 k.w. nadzwyczajne złagodzenie polega na wymierzeniu kary poniżej dolnej granicy ustawowego zagrożenia albo kary łagodniejszego rodzaju. Z kolei w przypadku odstąpienia od wymierzenia kary można zastosować w stosunku do sprawcy środek oddziaływania społecznego, mający na celu przywrócenie naruszonego porządku prawnego lub naprawienie wyrządzonej krzywdy, polegający zwłaszcza na przeproszeniu pokrzywdzonego, uroczystym zapewnieniu niepopełniania więcej takiego czynu albo zobowiązania sprawcy do przywrócenia stanu poprzedniego.

Podstawa prawna:
Rozdział II, art. 18 – 39, Kodeks wykroczeń (Dz. U. z 2013 r. poz. 482)