Co powinien zawierać regulamin pracy?

Kiedy pracodawca nie musi ustanowić regulaminu pracy?

Pracodawca nie musi wydawać regulaminu pracy w dwóch przypadkach. Pierwszy przypadek, odnosi się do sytuacji, w której obowiązki stron dotyczące organizacji i porządku w procesie pracy są uregulowane w układzie zbiorowym pracy (zarówno ponadzakładowym, jak i zakładowym układem zbiorowym). Drugi przypadek dotyczy sytuacji, w której pracodawca zatrudnia mniej niż 20 pracowników. Co istotne, liczba ta określa zarówno pełnoetatowych pracowników, jak i pracowników, którzy są zatrudnieni w niepełnym wymiarze czasu pracy.

UWAGA!
Jeśli pracodawca zatrudnia mniej niż 20 pracowników, to jest zobowiązany do tego, aby pisemnie przekazać im informacje – nie później niż w ciągu 7 dni od dnia zawarcia umowy o pracę, o:

• obowiązującej pracownika dobowej i tygodniowej normie czasu pracy,
• częstotliwości wypłat wynagrodzenia za pracę,
• wymiarze przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego,
• obowiązującej pracownika długości okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
• układzie zbiorowym pracy, którym pracownik jest objęty,
  a jeżeli pracodawca nie ma obowiązku ustalenia regulaminu pracy – dodatkowo o porze nocnej, miejscu, terminie i czasie wypłaty wynagrodzenia oraz przyjętym sposobie potwierdzania przez pracowników przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy.

Należy także podkreślić, że jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 lutego 2007 roku (sygn. akt I PK 221/06) w zakładzie pracy, w którym nie ma obowiązku wprowadzenia regulaminu pracy, ustalenie elementów organizacji i porządku pracy, w tym sposobu potwierdzania obecności w pracy, następuje w drodze poleceń pracodawcy. Teza ta wydaje się jednak nazbyt ogólna, należy bowiem pamiętać, że w przypadku braku regulaminu pracy systemy i rozkłady czasu pracy oraz przyjęte okresy rozliczeniowe czasu pracy powinny być ustalone w obwieszczeniu, o którym mowa w art. 150 § 1 k.p. Przy czym warto mieć na uwadze, że jeśli nie ma obowiązku wydania regulaminu pracy, to system i rozkład czasu pracy oraz okres rozliczeniowy pracodawca ustala – zgodnie z art. 150 § 1 kodeksu pracy – w obwieszczeniu.

Elementy regulaminu pracy

Regulamin pracy ustala organizację i porządek w procesie pracy oraz związane z tym prawa i obowiązki pracodawcy i pracowników. Regulamin pracy, określając prawa i obowiązki pracodawcy i pracowników związane z porządkiem w zakładzie pracy, powinien ustalać w szczególności:

• organizację pracy, warunki przebywania na terenie zakładu pracy w czasie pracy i po jej zakończeniu, wyposażenie pracowników w narzędzia i materiały, a także w odzież i obuwie robocze oraz w środki ochrony indywidualnej i higieny osobistej,
• systemy i rozkłady czasu pracy oraz przyjęte okresy rozliczeniowe czasu pracy,
• porę nocną,
• termin, miejsce, czas i częstotliwość wypłaty wynagrodzenia,
• wykazy prac wzbronionych pracownikom młodocianym oraz kobietom,
• rodzaje prac i wykaz stanowisk pracy dozwolonych pracownikom młodocianym w celu odbywania przygotowania zawodowego,
• wykaz lekkich prac dozwolonych pracownikom młodocianym zatrudnionym w innym celu niż przygotowanie zawodowe,
• obowiązki dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej, w tym także sposób informowania pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą,
• przyjęty u danego pracodawcy sposób potwierdzania przez pracowników przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy.

Regulamin pracy powinien zawierać również informacje o karach stosowanych zgodnie z art. 108 z tytułu odpowiedzialności porządkowej pracowników. Wobec tego, pracodawca powinien w regulaminie pracy określić, czy w jego zakładzie pracy stosowane są wszystkie kary, czyli kara upomnienia, kara nagany oraz kara pieniężna.

Powyżej wymieniony katalog elementów regulaminu pracy nie jest zamknięty. Oznacza to, że pracodawca może w regulaminie zawrzeć również postanowienia dotyczące innych zagadnień, które nie zostały wymienione powyżej.

Czy regulamin pracy należy uzgadniać z pracownikami?

Pracodawca ustala regulamin pracy w uzgodnieniu z zakładową organizacją związkową. W razie nieuzgodnienia treści regulaminu pracy z zakładową organizacją związkową w ustalonym przez strony terminie, a także w przypadku, gdy u danego pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa, regulamin pracy ustala pracodawca.

Kiedy wchodzą w życie postanowienia regulaminu pracy?

Regulamin pracy wchodzi w życie po upływie 2 tygodni od dnia podania go do wiadomości pracowników, w sposób przyjęty u danego pracodawcy. Pracodawca jest zobowiązany zapoznać pracownika z treścią regulaminu pracy przed rozpoczęciem przez niego pracy.

Podstawa prawna:
art. 104 – 104⁴, art. 150 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. 1974 nr 24 poz. 141)