Teraz może się to jednak zmienić. Posłowie chcą dokonać zmiany art. 1513 Kodeksu pracy poprzez dodanie § 2, zgodnie z którym pracodawca na wniosek pracownika lub w razie braku możliwości udzielenia dnia wolnego od pracy, w zamian za pracę w dniu wolnym, będzie mógł dać dodatek do wynagrodzenia. W zasadzie ta, na pozór, niewielka zmiana zmienia w naszym kraju system 5 dniowego tygodnia pracy na 6 dniowy. Kontrowersyjny, zwłaszcza, jest zapis, że pracodawca może zamiast dnia wolnego od pracy dać dodatkowe wynagrodzenie „w razie braku możliwości udzielenia dnia wolnego od pracy w zamian za pracę w dniu wolnym od pracy”. Oznacza to, że decyzja w tym zakresie będzie przysługiwać w zasadzie pracodawcy, a ten będzie zainteresowany właśnie taką zmianą. Przepisy nie zwierają żadnych ograniczeń w tym zakresie, a zatem godziny te nie będą traktowane jako godziny nadliczbowe i tym samym nie będą limitowane. Można sobie wyobrazić sytuację, w której pracodawca tak zorganizuje pracę, że pracownik będzie pracował nie tylko w jedną sobotę w miesiącu, ale w każdą sobotę. Pracownikowi także ciężko będzie się przeciwstawić takiemu żądaniu pracodawcy.
Polscy posłowie przedstawiając projekt takiej ustawy, w zasadzie odchodzą od wszystkich rozwiązań socjalnych jakie zostały przyjęte w Europie Zachodniej. Polscy pracownicy i tak należą do tych, którzy najdłużej pracują, dla przykładu pracownicy we Francji pracują jedynie 37 godzin w ciągu tygodnia, pracownicy w Finlandii, Estonii czy na Litwie jedynie 35 godzin. Jedynie 30-35 godzin w pracy spędzają w ciągu tygodnia Irlandczycy. Polacy po wprowadzeniu zmiany przepisów będą nie tylko mieć najdłuższy tydzień pracy w Europie (6 dni), ale także będą najdłużej pracować w ciągu tygodnia.
Można zatem powiedzieć, że proponowane zmiany zbliżają nas raczej do krajów takich jak Bangladesz (gdzie koszty zatrudnienia są jednymi z najniższych, ale trudno mówić o jakichkolwiek prawach pracownika), niż do krajów Europy Zachodniej. Wielokrotnie badania instytutów naukowych zajmujących się efektywnością pracy wykazywały, że pracownik jest bardziej wydajny pracując znacznie krócej, stąd kraje skandynawskie zmniejszają czas pracy w ciągu tygodnia np. ograniczając pracę w piątek.
Warto, aby zmiany prawa w tak ważnym zakresie, jak wprowadzenie możliwości ograniczenia dni wolnych od pracy przez pracodawcę, były przemyślane przez polityków, gdyż w przeciwnym razie Polska będzie postrzegana raczej jako kraj, w którym można znaleźć tanią siłę roboczą, ale bez odpowiedniej ochrony pracownika.
Jarosław Olejarz
Radca prawny
