Rzecznik Prawo Obywatelskich stoi na straży konstytucyjnych wolności i praw wszystkich ludzi, nie tylko obywateli Polski. W związku z tym stoi przed nim bardzo poważne zadanie, jakim jest ochrona zasady równego traktowania. Wykonując swe obowiązki RPO nie tylko odpowiada na zgłoszenia obywateli w zakresie naruszeń podstawowych praw człowieka i obywatela, ale także sam inicjuje działania mające zapobiegać praktykom dyskryminacyjnym.
Przez dyskryminację powinniśmy rozumieć formę wykluczenia społecznego ze względu na jakieś kryterium np. niepełnosprawność danej osoby, jej płeć, wyznanie, orientację seksualną, światopogląd, czy rasę. Innymi słowy z dyskryminacją mamy do czynienia, gdy jedna osoba traktowana jest mniej przychylnie, niż inna w porównywalnej sytuacji ze względu na jakąś posiadaną przez siebie cechę.
Rzecznik przyjrzy się z bliska problemowi dyskryminacji w Polsce, a dokładniej zbada wyniki ostatnich konsultacji społecznych związanych z tym zagadnieniem. Dodajmy jednak, że w badaniu tym wzięły udział organizacje pozarządowe oraz jednostki naukowo – badawcze, a nie zwykli obywatele. Spośród zaproponowanych 93 tematów badań antydyskryminacyjnych Rzecznik wybrał 70 zagadnień. Selekcja odbywała się na podstawie zgłoszonych propozycji wraz z uzasadnieniem, a także opinii ekspertów. Podstawowe pytania w przeprowadzonych konsultacjach dotyczyły tego jak duży wpływ na sytuację danej grupy społecznej ma zgłoszony problem oraz czy zgłoszony temat został już przebadany lub czy jego realizacja jest planowana przez inne organy władzy publicznej?
RPO wybrał do realizacji 4 tematy:
- Dostęp do nauczania religii mniejszości wyznaniowych i etyki (będzie on zrealizowany w II poł. 2014 r.);
- Dostęp osób z niepełnosprawnościami do wymiaru sprawiedliwości;
- Dyskryminacja osób transpłciowych w zatrudnieniu;
- Jakość wsparcia środowiskowego dla osób potrzebujących pomocy w czynnościach życia codziennego.
Jaki jednak wpływ będą miały przeprowadzone konsultacje na nasze życie codzienne? Rzecznik Praw Obywatelskich na podstawie zebranego materiału nie tylko zapozna się z problemem dyskryminacji w Polsce, bo taki niestety istnieje, le przede wszystkim sformułuje zalecenia dla organów władzy publicznej. W związku z tym w przypadku niejasnych przepisów (choćby w prawie pracy) powinniśmy spodziewać się projektów aktów prawnych, które doprowadzą albo do ich usunięcia z systemu prawnego, albo do ich skonkretyzowania. Podobnie będzie w przypadku, gdy dane zagadnienie nie jest uregulowane w polskim prawie (lub gdy jest bardzo znikome) – jak np. w odniesieniu do zatrudnienia osób transpłciowych.
