W przypadku, gdy w okresie otrzymywania świadczeń z funduszu alimentacyjnego, niezgodnie z kolejnością określoną w ww. art. 28 ust. 1, wierzyciel otrzyma alimenty od dłużnika – bez znaczenia pozostaje czy są to alimenty na poczet zaległości czy też bieżące zobowiązania, gdyż ustawa takiego zastrzeżenia nie zawiera, to narazi się na obowiązek zwrotu świadczeń z funduszu alimentacyjnego w kwocie odpowiadającej otrzymanym od dłużnika alimentom wraz z ustawowymi odsetkami. Świadczeniami nienależnie pobranymi są świadczenia z funduszu alimentacyjnego wypłacone w przypadku, gdy osoba uprawniona w okresie ich pobierania otrzymała alimenty. Jak zostało wyżej wskazane, dopiero w przypadku przyznania świadczeń z funduszu alimentacyjnego, zgodnie z art. 28 ust. 1 w zw. z art. 27 ust. 8 i 9 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, kwoty wyegzekwowane od dłużnika w pierwszej kolejności zaliczane są na poczet zwrotu należności dłużnika z tytułu świadczeń wypłaconych z funduszu alimentacyjnego. Natomiast, jeśli wierzyciel nie otrzymuje świadczeń z funduszu, np. z uwagi na fakt, iż wniosek o ustalenie prawa do nich jest w trakcie rozpatrywania, to do czasu wydania decyzji o przyznaniu świadczeń z funduszu alimentacyjnego, obowiązuje kolejność zaspokajania roszczeń alimentacyjnych z kwoty wyegzekwowanej od dłużnika wskazana w art. 28 ust. 2 ww. ustawy, tj. w pierwszej kolejności wierzyciel ma prawo otrzymać od dłużnika świadczenia alimentacyjne do wysokości zasądzonych miesięcznie świadczeń.
Zatem, jeżeli osoba decyduje się na świadczenia z funduszu alimentacyjnego, to ma zagwarantowaną ich regularną, comiesięczną wypłatę w kwocie zasądzonych alimentów, nie więcej jednak niż 500 zł na dziecko. Jednakże w okresie otrzymywania świadczeń z funduszu alimentacyjnego, wszelkie kwoty alimentów wyegzekwowane od dłużnika alimentacyjnego w pierwszej kolejności trafiają do gminy, która je wypłaca na poczet zwrotu należności dłużnika z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego, aż do ich całkowitego zaspokojenia. Jeśli dłużnik posiada również zobowiązania z tytułu wypłaconych zaliczek alimentacyjnych, to w dalszej kolejności zaspokajane są właśnie te należności, aż do ich całkowitego zaspokojenia. Dopiero w dalszej kolejności z kwoty wyegzekwowanej od dłużnika pokrywane są należności wierzyciela, czyli zaległe alimenty.
Należy uwypuklić, że w odróżnieniu od świadczeń rodzinnych, świadczenia z funduszu alimentacyjnego jest świadczeniem zwrotnym finansowanym z budżetu państwa. Kolejność egzekucji określona w art. 28 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, gwarantuje zachowanie takiego właśnie charakteru tego świadczenia. Zważywszy na fakt, iż w znaczącej liczbie przypadków dłużnicy alimentacyjni posiadają duże zaległości alimentacyjne względem wierzycieli, wprowadzenie zasady, że z kwoty wyegzekwowanej od dłużnika w pierwszej kolejności zaspokajany byłby wierzyciel, oznaczałoby w praktyce, że egzekucja należności z tytułu świadczeń wypłaconych z funduszu alimentacyjnego byłaby minimalna, gdyż pierwszeństwo w zaspokajaniu miałyby zaległości wierzyciela. Takie rozwiązanie funkcjonowało do 30 września 2008 r. na podstawie ustawy o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej i jego skutek był taki, że egzekucja należności dłużników alimentacyjnych z tytułu wypłaconych zaliczek alimentacyjnych praktycznie miała marginalny wymiar, a zwrotny charakter zaliczki alimentacyjnej był w większości przypadków jedynie teorią.
W związku z powyższym – Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej uznało, że praktyka organów właściwych realizujących świadczenia z funduszu alimentacyjnego, które uznają, że z nienależnymi świadczeniami mamy do czynienia zawsze wtedy, gdy osoba uprawniona do świadczeń z funduszu alimentacyjnego w okresie ich pobierania, niezgodnie z kolejnością określoną w art. 28 ust. 1 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, otrzymywała alimenty – niezależnie od tego, czy są to alimenty na poczet zaległości czy też na bieżące zobowiązania – jest jak najbardziej prawidłowa i zgodna z celami ustawy wyrażonymi w jednoznacznych przepisach art. 2 pkt 7 lit d, 27 ust. 9 i 28 ww. ustawy.
