Zadania i zakres działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej
Zgodnie z normą art. 18 (4) § 2 Ustawy z dnia 26 czerwca 1976 roku – Kodeks Pracy (dalej zwanej k.p.) Państwowa Inspekcja Sanitarna sprawuje nadzór i kontrolę przestrzegania zasad, przepisów higieny pracy i warunków środowiska pracy. Zadania i zakres działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej precyzują przepisy Ustawy z dnia 14 marca 1985 roku o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (dalej zwanej p.i.s.), która w art. 1 wskazuje, że Państwowa Inspekcja Sanitarna jest powołana do realizacji zadań z zakresu zdrowia publicznego, a dokonywane czynności nadzoru mają na celu ochronę zdrowia ludzkiego przed niekorzystnym wpływem szkodliwości i uciążliwości środowiskowych, a także zapobieganie powstawaniu chorób, w tym chorób zakaźnych i zawodowych.
Państwowa Inspekcja Sanitarna sprawuje w szczególności nadzór nad warunkami:
1. higieny środowiska,
2. higieny pracy w zakładach pracy,
3. higieny radiacyjnej,
4. higieny procesów nauczania i wychowania,
5. higieny wypoczynku i rekreacji,
6. zdrowotnymi żywności, żywienia i przedmiotów użytku,
7. higieniczno-sanitarnymi, jakie powinien spełniać personel medyczny, sprzęt oraz pomieszczenia, w których są udzielane świadczenia zdrowotne.
Wykonywanie zadań przez Państwową Inspekcję Sanitarną, określonych w pkt. 1–7, polega na sprawowaniu zapobiegawczego i bieżącego nadzoru sanitarnego oraz prowadzeniu działalności zapobiegawczej i przeciwepidemicznej w zakresie chorób zakaźnych i innych chorób powodowanych warunkami środowiska, a także na prowadzeniu działalności oświatowo-zdrowotnej.
Uprawnienia Państwowej Inspekcji Sanitarnej
Państwowy inspektor sanitarny jest uprawniony do kontroli zgodności budowanych obiektów z wymaganiami higienicznymi i zdrowotnymi, określonymi w obowiązujących przepisach. Stwierdzone w toku kontroli nieprawidłowości są wpisywane do dziennika budowy z wyznaczeniem terminu ich usunięcia.
Państwowy inspektor sanitarny lub główny inspektor sanitarny w związku z wykonywaną kontrolą mają prawo:
1. wstępu na terenie miast i wsi do:
a. zakładów pracy oraz wszystkich pomieszczeń i urządzeń wchodzących w ich skład,
b. obiektów użyteczności publicznej, obiektów handlowych, ogrodów działkowych i nieruchomości oraz wszystkich pomieszczeń wchodzących w ich skład,
c. środków transportu i obiektów z nimi związanych, w tym również na statki morskie, żeglugi śródlądowej i powietrzne,
d. obiektów będących w trakcie budowy;
2. żądania pisemnych lub ustnych informacji oraz wzywania i przesłuchiwania osób;
3. żądania okazania dokumentów i udostępniania wszelkich danych;
4. pobierania próbek do badań laboratoryjnych.
Państwowy inspektor sanitarny lub główny inspektor sanitarny mają także prawo wstępu do mieszkań w razie podejrzenia lub stwierdzenia choroby zakaźnej, zagrożenia zdrowia czynnikami środowiskowymi, a także jeżeli w mieszkaniu jest lub ma być prowadzona działalność produkcyjna lub usługowa. Wstęp do mieszkań osób korzystających z immunitetów dyplomatycznych na mocy ustaw, umów bądź zwyczajów międzynarodowych jest dozwolony jedynie w porozumieniu z właściwym przedstawicielem dyplomatycznym.
Ustawa przyznaje państwowemu inspektorowi sanitarnemu również prawo zgłoszenia sprzeciwu przeciwko:
1. uruchomieniu wybudowanego lub przebudowanego zakładu pracy lub innego obiektu budowlanego;
2. wprowadzeniu nowych technologii lub zmian w technologii;
3. dopuszczeniu do obrotu materiałów stosowanych w budownictwie lub innych wyrobów mogących mieć wpływ na zdrowie ludzi, jeżeli w toku wykonywanych czynności stwierdzi, że z powodu nieuwzględnienia wymagań higienicznych i zdrowotnych określonych w obowiązujących przepisach mogłoby nastąpić zagrożenie życia lub zdrowia ludzi.
Zgłoszenie sprzeciwu wstrzymuje dalsze działania w sprawach, o których mowa wyżej, do czasu wydania decyzji przez państwowego inspektora sanitarnego wyższego stopnia.
Ochrona informacji uzyskanych w toku kontroli
Zgodnie z normą art. 29a p.i.s. uzyskane w trakcie kontroli przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej informacje oraz dokumenty, a także inne dane zawierające tajemnicę prawnie chronioną kontrolowanego nie mogą być przekazywane innym organom ani ujawniane, jeżeli nie jest to konieczne ze względu na ochronę życia lub zdrowia człowieka, z wyłączeniem żądania sądu lub prokuratora w związku z toczącym się postępowaniem.
Podstawa prawna:
Art. 1, art. 2, art. 23, art. 25, art. 26, art. 28, art. 29a Ustawy z dnia 14 marca 1985 roku o Państwowej inspekcji sanitarnej.
Art. 18 (4) Ustawy z dnia 26 czerwca 1976 roku – Kodeks pracy.
