Kwestia podziału majątku pomiędzy małżonkami pojawia się w trzech sytuacjach:
- W postępowaniu o podział majątku dorobkowego;
- W postępowaniu rozwodowym;
- W drodze umowy pomiędzy byłymi małżonkami.
Podział majątku małżeńskiego może zatem nastąpić przed notariuszem. Wiąże się to jednak z koniecznością nie tylko umówienia terminu spotkania z prawnikiem, ale przede wszystkim z zapłata określonej taksy notarialnej. Warto przy tym zaznaczyć, że umowne podzielnie majątku pojawia się z reguły w sytuacjach, gdy pomiędzy byłymi małżonkami istnieje zgoda, co do sposobu podziału. W przeciwnym wypadku, jednym rozwiązaniem będzie skierowanie sprawy na drogę postępowania sądowego.
Wysokość taksy notarialnej możemy negocjować z każdym notariuszem. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości określa bowiem maksymalne stawki notarialne w zależności od wartości przedmiotu danej umowy (w naszym przypadku od wartości majątku małżeńskiego):
- do 3 000 zł – będzie to koszt 100 zł;
- powyżej 3 000 zł do 10 000 zł – 100 zł + 3 % od nadwyżki powyżej 3 000 zł;
- powyżej 10 000 zł do 30 000 zł – 310 zł + 2 % od nadwyżki powyżej 10 000 zł;
- powyżej 30 000 zł do 60 000 zł – 710 zł + 1 % od nadwyżki powyżej 30 000 zł;
- powyżej 60 000 zł do 1 000 000 zł – 1 010 zł + 0,4 % od nadwyżki powyżej 60 000 zł;
- powyżej 1 000 000 zł do 2 000 000 zł – 4 770 zł + 0,2 % od nadwyżki powyżej 1 000 000 zł;
- powyżej 2 000 000 zł – 6 770 zł + 0,25 % od nadwyżki powyżej 2 000 000 zł.
Pamiętajmy, że do powyższych kwot notariusz musi doliczyć podatek VAT w wysokości 23% – obciąża on oczywiście klienta. Dodatkowo w przypadku, gdy przedmiotem podziału będą jakiekolwiek nieruchomości, użytkowanie wieczyste czy spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu objęte księgą wieczystą, konieczne będzie także uiszczenie opłaty sądowej od wpisu nabywcy w tej księdze. Wniosek o wpis nowego nabywcy na podstawie działu obciążony jest wpisem stałym w wysokości 150 zł.
Podstawową korzyścią notarialnego podziału majątku byłych małżonków jest szybkość całej procedury. W porównaniu do postępowania sądowego w omawianym przedmiocie, zawarcie odpowiedniej umowy przed notariuszem jest czynnością wręcz błyskawiczną. Z drugiej strony koszty podjętych działań w takim przypadku mogą być zdecydowanie wyższe (szczególnie, gdy dzielony majątek przedstawia dużą wartość). Od wniosku o podział majątku wspólnego po ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej pobiera się bowiem opłatę stałą w kwocie 1 000 zł. Jeżeli zaś wniosek zawiera zgodny projekt podziału tego majątku, opłata stała wyniesie 300 zł.
W praktyce umowa dotycząca podziału może dotyczyć jedynie przedmiotów objętych wspólnością, może przy tym przewidywać różnego rodzaju wzajemne spłaty czy dopłaty. Ważną informacją jest także to, że byli małżonkowie nie muszą dokonywać wyceny majątku u rzeczoznawcy. Kolejnym plusem jest brak obowiązku podatkowego – byli małżonkowie dokonujący podziału swojego majątku nie są obciążeni podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
