Wstępne badania lekarskie
Warto wiedzieć, że wstępnym badaniom lekarskim podlegają osoby przyjmowane do pracy, pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowiska pracy oraz pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub uciążliwe warunki. Co ważne, z takich badań zwolnione są osoby przyjmowane ponownie do pracy u danego pracodawcy na to samo stanowisko pracy lub na stanowisko pracy o takich samych warunkach pracy, albo też na podstawie kolejnej umowy o pracę zawartej w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy o pracę z tym pracodawcą.
Badania okresowe pracowników
Z kolei badaniom okresowym muszą się poddawać wszyscy pracownicy. Częstotliwość ich przeprowadzania zależy od stanu zdrowia danej osoby oraz warunków pracy charakterystycznych dla zajmowanego stanowiska pracy. Pracodawca zatrudniający pracowników w warunkach narażających na działanie szkodliwych substancji i czynników rakotwórczych lub pyłów zwłókniających jest zobowiązany zapewnić tym pracownikom okresowe badania lekarskie także po zakończeniu pracy w tych warunkach. Pracodawca ma taki obowiązek również w sytuacji, gdy zainteresowana osoba zgłosi wniosek o objęcie takimi badaniami.
Kontrolne badania lekarskie
Jeżeli niezdolność pracownika do pracy, która jest spowodowana chorobą, trwa dłużej niż 30 dni, wówczas należy przeprowadzić kontrolne badania lekarskie. Warto wiedzieć, że celem tych badań jest ustalenie, czy dana osoba jest zdolna do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku.
Przeprowadzanie badań
Należy pamiętać, że badania wstępne, okresowe oraz kontrolne przeprowadza się na podstawie skierowania wydanego przez pracodawcę. Takie skierowanie powinno zawierać:
– określenie rodzaju badania, jakie ma być wykonane,
– określenie stanowiska pracy, na którym pracownik ma być zatrudniony – w przypadku osób przyjmowanych do pracy lub pracowników przenoszonych na inne stanowisko pracy,
– określenie stanowiska pracy, na którym pracownik jest zatrudniony – w przypadku pracowników,
– informacje o występowaniu na w/w stanowiskach pracy czynników szkodliwych dla zdrowia lub warunków uciążliwych oraz aktualne wyniki badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia, wykonanych na tych stanowiskach.
Lekarz wydaje odpowiednie orzeczenie lekarskie w formie zaświadczenia. Pracownik lub pracodawca, który nie godzi się z jego treścią może wystąpić, w ciągu 7 dni od dnia wydania zaświadczenia, za pośrednictwem lekarza, który je wydał, z wnioskiem o przeprowadzenie ponownego badania Takie badanie powinno być przeprowadzone w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku. Co istotne, ustalone na jego podstawie orzeczenie lekarskie jest ostateczne.
Badania przeprowadzane są na koszt pracodawcy
Trzeba mieć na uwadze, że koszty wyżej wymienionych badań ponosi pracodawca. Pracodawca pokrywa również inne koszty profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami, niezbędnej z uwagi na warunki pracy, np. w przypadku pracy w warunkach szkodliwych. Co ważne, za czas nie wykonywania pracy w związku z przeprowadzanymi badaniami pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, a dokument stwierdzający odbycie badań załączany jest jego do akt osobowych. W razie konieczności przejazdu na badania do innej miejscowości przysługują mu należności na pokrycie kosztów przejazdu, według zasad obowiązujących przy podróżach służbowych.
Odpowiedzialność za brak badań ciąży zarówno na pracodawcy, jak i na pracowniku
Warto wiedzieć, że pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku. W przeciwnym wypadku narusza on przepisy dotyczące zasad bezpieczeństwa i higieny pracy i jest zagrożony karą grzywny w wysokości od 1.000,-zł do 30.000,-zł. Natomiast pracownik jest zobowiązany poddać się wstępnym, okresowym i kontrolnym badaniom oraz innym zleconym badaniom lekarskim. Ciąży na nim również obowiązek stosowania się do wskazań lekarskich. Co istotne, odmowa poddania się badaniom równoznaczna jest z naruszeniem podstawowych obowiązków pracowniczych i może stanowić podstawę do wypowiedzenia umowy o pracę.
