Drogi krajowe – w tym autostrady – finansowane są z Krajowego Funduszu Drogowego. Zakwestionowany przepis ustawy o autostradach płatnych oraz Krajowym Funduszu Drogowym wyłącza finansowanie dróg krajowych w miastach na prawach powiatu ze środków Krajowego Funduszu Drogowego – regulują, iż te drogi finansowane są z budżetów tych miast. Skutkiem tego jest powstanie dwóch kategorii jednostek samorządu terytorialnego. Pierwsza z nich to gmina, przez którą przebiega droga krajowa, niestanowiąca miasta na prawach powiatu, wobec czego będzie mogła korzystać ze środków Krajowego Funduszu Drogowego. Natomiast zgodnie z drugą kategorią – to gmina stanowiąca miasto na prawach powiatu, przez którą przebiega droga krajowa i która nie będzie mogła korzystać ze środków Funduszu. Oznacza to, że miasta na prawach powiatu utrzymują drogi krajowe z własnych środków, natomiast gminy, które nie posiadają statusu miasta na prawach powiatu – na utrzymanie tych dróg otrzymują dodatkowe środki. Jedynie miasta na prawach powiatu z ogólnego finansowania dróg krajowych przez Krajowy Fundusz Drogowy zmniejszają budżety tych miast i naruszają interesy ich mieszkańców. Według wnioskodawcy ostała naruszona zasada równości poszczególnych gmin, ponieważ środki finansowe – jakimi dysponuje Fundusz – będą mogły być wykorzystane tylko przez określony rodzaj gmin. Naruszona została również zasada zapewnienia jednostkom samorządu terytorialnego udziału w dochodach publicznych odpowiednio do przypadających im zadań.
Trybunał Konstytucyjny orzekł, że, art. 1 ust. 1a ustawy z dnia 27 października 1994 r. o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym jest zgodny z art. 32 i art. 167 ust. 1 Konstytucji oraz z art. 9 ust. 2 Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego, sporządzonej w Strasburgu dnia 15 października 1985 r.
Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego wnioskodawca nie przedstawił żadnych argumentów, które pozwoliłyby na ustalenie, że sposób finansowania dróg krajowych w miastach na prawach powiatu powoduje oczywiste dysproporcje pomiędzy zakresem zadań, a poziomem dochodów. Brak również szczegółowych danych, które umożliwiłyby przeprowadzenie całościowej analizy wszystkich źródeł dochodów gminy będącej miastem na prawach powiatu, w dochodach publicznych oraz wykazanie, że ich udział nie jest odpowiedni do zadań gminy. Aby obalić domniemanie konstytucyjności kwestionowanego przepisy nie wystarczy samo stwierdzenie braku dochodów danej jednostki samorządu terytorialnego wystarczających do optymalnej realizacji wszystkich jej zadań publicznych, bowiem sam fakt, że dochody jednostek samorządu terytorialnego nie są wystarczające, aby optymalnie realizować wszystkie zadania publiczne, nie przesądza o naruszeniu Konstytucji. Podstawą do stwierdzenia niezgodności ustawy z Konstytucją RP mogą stanowić tylko oczywiste dysproporcje między zakresem zadań a poziomem dochodów, występujące przy podziale środków między administrację rządową a poszczególne szczeble samorządu terytorialnego. Według Trybunału Konstytucyjnego takich dysproporcji nie można stwierdzić.
Dodatkowo Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że nastąpiło uzasadnione zróżnicowanie prawne miast na prawach powiatu i innych gmin w zakresie finansowania dróg krajowych, bowiem ustawodawca wyraźnie wskazał na zarządców dróg krajowych w Polsce. Miasta na prawach powiatu i inne gminy nie są zaś zarządcami takich samych kategorii dróg. Do zarządcy należy, między innymi, finansowanie i utrzymanie nawierzchni dróg. Zgodnie z orzeczeniem TK zróżnicowanie miast na prawach powiatu i innych gmin w zakresie finansowania dróg krajowych nie narusza konstytucyjnej zasady równości wobec prawa.
Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.
Internetowa Kancelaria Prawna
www.SerwisPrawa.pl
