Spis treści
Rozstrzygnięcia w wyroku rozwodowym dotyczącym wspólnego, małoletniego dziecka
Jak wskazuje przepis art. 58 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, w wyroku orzekającym rozwód sąd rozstrzyga o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków i o kontaktach rodziców z dzieckiem oraz orzeka, w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka. Jak wynika z powyższego, rozstrzygnięcie w wyroku rozwodowym w przedmiocie władzy rodzicielskiej jest obligatoryjne. Powinno być definitywne, jednoznaczne i wykonalne (zobacz wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 28 października 2010 r., sygn. akt I ACa 458/10).
Należy w tym miejscu zaakcentować, iż norma prawna nakazująca podejmowanie przez sąd rozstrzygnięcia w przedmiocie kontaktów została celowo umieszczona w art. 58 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, obok wytycznych w przedmiocie orzekania o władzy rodzicielskiej. Trzeba bowiem pamiętać, że prawo do utrzymywania przez rodziców kontaktów z dzieckiem nie należy do sfery sprawowania władzy rodzicielskiej. Jest to uprawnienie odrębne od władzy rodzicielskiej, wynikające z najbliższego pokrewieństwa, ale ściśle z tą władzą związane i służy dobru dziecka (zobacz uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 2012 r., sygn. akt III CZP 72/11).
Uwaga!
Jeśli chcesz szybko i poprawnie przygotować Porozumienie dotyczące kontaktów z dzieckiem po rozwodzie przejdź do formularza »
Możliwe rozstrzygnięcia sądu w przedmiocie władzy rodzicielskiej
Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka. Sąd może także pozostawić władzę rodzicielską obojgu rodzicom, jeżeli spełnione są ustawowe przesłanki.
Nie ulega wątpliwości, że orzekając rozwód sąd może również wydać zarządzenia ograniczające władzę rodzicielską stosownie do art. 109 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Powinien jednak czynić to przy uwzględnieniu zasady prymatu rodziców w wychowywaniu dziecka oraz mając na względzie podmiotowość dziecka. Jednym z możliwych – w trybie art. 109 k.r.o. – zarządzeń jest umieszczenie małoletniego w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka albo w instytucjonalnej pieczy zastępczej albo powierzyć tymczasowo pełnienie funkcji rodziny zastępczej małżonkom lub osobie, niespełniającym warunków dotyczących rodzin zastępczych, w zakresie niezbędnych szkoleń, określonych w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej albo zarządzenie umieszczenia małoletniego w zakładzie opiekuńczo-leczniczym, w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym lub w zakładzie rehabilitacji leczniczej. W tym miejscu należy podkreślić, że środek w postaci odseparowania dziecka od rodzinnego naturalnego środowiska przez umieszczenie go w rodzinie zastępczej powinien być stosowany dopiero wówczas, gdy inne zarządzenia nie dały pożądanego wyniku albo, gdy z uwagi na szczególne okoliczności sprawy można uznać, że takiego wyniku nie dadzą i zachodzi potrzeba odseparowania dziecka od rodziców przejawiających konsekwentnie negatywną postawę rodzicielską (zobacz uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 28 października 2010 r., sygn. akt I ACa 458/10).
Kiedy sąd pozostawi władzę rodzicielską obojgu rodzicom?
Sąd może pozostawić władzę rodzicielską obojgu rodzicom na ich zgodny wniosek, jeżeli przedstawili porozumienie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie i jest zasadne oczekiwanie, że będą współdziałać w sprawach dziecka. Sąd uwzględnia porozumienie małżonków o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie, jeżeli jest ono zgodne z dobrem dziecka. Ponadto – co należy podkreślić – kodeks rodzinny i opiekuńczy stawia wymóg, aby rodzeństwo wychowywało się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia.
Ustawodawca nie podaje definicji pojęcia „dobro dziecka”. W judykaturze wskazuje się, że pojęcie dobra dziecka obejmuje nie tylko zaspokojenie jego potrzeb życiowych – wyżywienia, mieszkania, pomocy w nauce itp. ale także jego stan i potrzeby emocjonalne, czy psychiczne.
Na marginesie wskazać można, że porozumienie małżonków o sposobie utrzymywania kontaktów z dzieckiem po rozwodzie nie zwalnia sądu z obowiązku orzeczenia o tych kontaktach w wyroku rozwodowym (zobacz uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 2012 r., sygn. akt III CZP 72/11).
Uwaga!
Jeśli chcesz szybko i poprawnie przygotować Porozumienie dotyczące kontaktów z dzieckiem po rozwodzie przejdź do formularza »
Podstawa prawna:
Art. 58, art. 109 ustawy z dnia 25 lutego 1964 roku – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U.2012.788)
