Spis treści
W jakiej sytuacji dziecko powinno odrzucić spadek?
Jeśli doszedłeś do wniosku, że z uwagi na liczne długi rodziców bezpieczniej dla Ciebie będzie odrzucić spadek po nich i złożyłeś oświadczenie o odrzuceniu spadku, to niestety musisz liczyć się z tym, że zgodnie z przepisami – aby nie robić sobie dalszych problemów – teraz ten sam spadek powinny odrzucić również Twoje dzieci. W myśl bowiem art. 1020 kodeksu cywilnego spadkobierca, który spadek odrzucił, zostaje wyłączony od dziedziczenia, tak jakby nie dożył otwarcia spadku. W konsekwencji takiego postępowania – stosownie do art. 931 § 2 kodeksu cywilnego – Twój udział spadkowy tego spadkobiercy przypada Twoim dzieciom.
Zgoda sądu na odrzucenie spadku w imieniu dziecka
W tym momencie pojawia się problem, bowiem zgodnie z przepisami rodzice nie do końca mogą swobodnie decydować o tym, czy odrzucić spadek w imieniu dziecka, czy nie. Odrzucenie spadku jest zaliczane do czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu, a zgodnie z art. 101 § 3 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, rodzice nie mogą bez zezwolenia sądu opiekuńczego dokonywać czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu ani wyrażać zgody na dokonywanie takich czynności przez dziecko. Dlatego w celu odrzucenia spadku w imieniu swojego małoletniego dziecka potrzebna jest zgoda sądu.
Jak uzyskać zgodę sądu na odrzucenie spadku w imieniu dziecka?
Zezwolenia na dokonanie przez rodziców czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka lub na wyrażenie przez rodziców zgody na dokonanie takiej czynności przez dziecko sąd opiekuńczy udziela na wniosek jednego z rodziców po wysłuchaniu drugiego. Postanowienie sądu opiekuńczego w tym przedmiocie staje się skuteczne dopiero z chwilą uprawomocnienia się i nie może być zmienione ani uchylone, jeżeli na podstawie zezwolenia powstały skutki prawne względem osób trzecich. Wniosek o wyrażenie zgody na odrzucenie spadku w imieniu dziecka należy złożyć w formie pisemnej do sądu rodzinnego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dziecka, a w przypadku braku miejsca zamieszkania – sąd opiekuńczy miejsca pobytu dziecka. Wniosek powinien zawierać:
- datę i miejscowość sporządzenia wniosku,
- oznaczenie sądu,
- dane wnioskodawcy (np. matka dziecka) i uczestnika (np. ojciec dziecka): imię i nazwisko, adres zamieszkania, numer PESEL,
- tytuł pisma Wniosek o zgodę na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego,
- treść wniosku wraz z uzasadnieniem, np. Działając w imieniu małoletniego Jana Kowalskiego lat 6 zam. we Wrocławiu (999-123) przy ul. Ładnej 1/2, proszę o wyrażenie zgody na dokonanie czynności prawnej przekraczający zwykły zarząd majątkiem małoletniego polegający na odrzuceniu spadku po zmarłym Franciszku Kowalskim w dniu 10 października 2014 r. (wniosek należy zwięźle uzasadnić, podając co spadkodawca po sobie pozostawił i dlaczego uznałeś, że odrzucenie spadku będzie korzystne dla dziecka);
- Twój podpis,
- załączniki, (wniosek w 3 egzemplarzach, akt zgonu spadkodawcy, akt urodzenia małoletniego dziecka, dowód uiszczenia opłaty sądowej w wysokości 40 zł)
Pamiętaj, że generalnie oświadczenie o odrzuceniu spadku należy złożyć w terminie 6 miesięcy od daty otwarcia spadku. Może się zdarzyć, że o tym, że musisz uzyskać zgodę sądu na odrzucenie spadku zorientujesz się dopiero np. w 4 miesięcy po śmierci spadkodawcy, a samo postępowanie w przedmiocie udzielenia zgody może trwać np. kolejne 4 miesiące. Nie należy się jednak martwić tym, że minie okres 6 miesięcy od daty otwarcia spadku do dnia wydania postanowienia, bowiem zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 listopada 2013 r., sygn. akt I CSK 329/13), złożenie wniosku o zezwolenie na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego powoduje zawieszenie – na czas trwania postępowania – biegu terminu określonego w art. 1015 § 1 k.c.
Dopiero mając w ręce prawomocne postanowienie w przedmiocie udzielenia zezwolenia na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego dziecka, będziesz mógł złożyć np. przed sądem w trakcie postępowania o stwierdzenie nabycia spadku – oświadczenie o odrzuceniu spadku. Odnośnie samego oświadczenia należy również dodać, że od wniosku o odebranie oświadczenia o odrzuceniu spadku sąd pobiera opłatę w wysokości 50 zł.
Podstawa prawna:
art. 101 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. 1964 nr 9 poz. 59)
art. 583 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. 1964 nr 43 poz. 296)
art. 49 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. 2005 nr 167 poz. 1398)
