Spis treści
Odrzucenie spadku
Spadkobierca ma tak naprawdę trzy możliwości:
- odrzucenie spadku,
- przyjęcie spadku wprost,
- przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza.
Poniżej zostaną omówione kwestie związane z pierwszą z tych możliwości, czyli oświadczeniem o odrzuceniu spadku.
Przede wszystkim należy wskazać, że odrzucenie spadku może miejsce dopiero po śmierci spadkodawcy. Jest to nic innego jak oświadczenie woli spadkobiercy. Oświadczenie o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania.. Brak oświadczenia spadkobiercy w powyższym terminie jest jednoznaczny z prostym przyjęciem spadku. Jednakże gdy spadkobiercą jest osoba niemająca pełnej zdolności do czynności prawnych albo osoba, co do której istnieje podstawa do jej całkowitego ubezwłasnowolnienia, albo osoba prawna, brak oświadczenia spadkobiercy w terminie jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza.
Bieg terminu do złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku przez spadkobiercę rozpoczyna się w dniu, w którym dowiedział się o tytule swojego powołania do dziedziczenia. Przeważnie chodzi tutaj o dzień, w którym spadkobierca dowiedział o śmierci spadkodawcy – pod warunkiem, że wiedział np. o łączącym go ze zmarłym pokrewieństwie uzasadniającym powołanie do dziedziczenia. Oznacza to, że początek biegu terminu dla każdego spadkobiercy ustalany jest indywidualnie i może zakończyć swój bieg w różnym czasie.
Oświadczenie o odrzuceniu spadku złożone pod warunkiem lub z zastrzeżeniem terminu jest nieważne. Przed złożeniem oświadczenia trzeba się dobrze zastanowić, bowiem oświadczenie o odrzuceniu spadku nie może być odwołane.. Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku składa się przed sądem lub przed notariuszem. Można je złożyć ustnie lub na piśmie z podpisem urzędowo poświadczonym. Pełnomocnictwo do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku powinno być pisemne z podpisem urzędowo poświadczonym.
Zrzeczenie się dziedziczenia
W przeciwieństwie do oświadczenia o odrzuceniu spadku, zrzeczenie się dziedziczenia jest to umowa którą sporządza się w formie aktu notarialnego. Spadkobierca ustawowy może przez umowę z przyszłym spadkodawcą zrzec się dziedziczenia po nim. Na podstawie umowy zrzeczenia się dziedziczenia przyszły spadkobierca zrzeka się praw, które będą mu przysługiwały z mocy ustawy po śmierci np. ojca. Należy podkreślić, że umowa zrzeczenia się dziedziczenia wywołuje skutki prawne dopiero z chwilą śmierci spadkodawcy. Co ważne, umowa zrzeczenia się dziedziczenia może zostać zawarta jedynie pomiędzy spadkodawcą, a osobami należącymi do kręgu jego spadkobierców ustawowych. Jedynie gmina i Skarb Państwa nie mogą zrzec się dziedziczenia.
Ponadto należy wskazać, że zrzeczenie się dziedziczenia obejmuje również zstępnych zrzekającego się, chyba że w umowie postanowiono inaczej. Zrzekający się oraz jego zstępni, których obejmuje zrzeczenie się dziedziczenia, zostają wyłączeni od dziedziczenia, tak jakby nie dożyli otwarcia spadku.
UWAGA! Przepisy kodeksu cywilnego przewidują możliwość uchylenia skutków prawnych zrzeczenia się dziedziczenia. Zrzeczenie się dziedziczenia może być uchylone przez umowę między tym, kto zrzekł się dziedziczenia, a tym, po kim się dziedziczenia zrzeczono. Umowa taka powinna być zawarta również w formie aktu notarialnego.
Podstawa prawna:
art. 1015 – 1016, art. 1047 – 1050 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. 1964 nr 16 poz. 93)
