Spis treści
Odrzucenie spadku
Jeśli w skład majątku spadkowego wchodzą wyłącznie długi jednym najlepszym rozwiązaniem będzie odrzucenie spadku. Odrzucenie spadku jest przy tym możliwe wyłącznie wtedy, gdy wcześniej nie zrzekłeś się spadku po współmałżonku. Zgodnie z treścią art. 1012 Kodeksu cywilnego, spadkobierca może bądź przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), bądź przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), bądź też spadek odrzucić. Pamiętajmy, że oświadczenie o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. Jednocześnie brak oświadczenia spadkobiercy w powyższym terminie jest jednoznaczny z prostym przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza.
Jeżeli spadkobierca odrzucił spadek z pokrzywdzeniem wierzycieli, każdy z wierzycieli, którego wierzytelność istniała w chwili odrzucenia spadku, może żądać, ażeby odrzucenie spadku zostało uznane za bezskuteczne w stosunku do niego według przepisów o ochronie wierzycieli w razie niewypłacalności dłużnika. Uznania odrzucenia spadku za bezskuteczne można żądać w ciągu sześciu miesięcy od chwili powzięcia wiadomości o odrzuceniu spadku, lecz nie później niż przed upływem trzech lat od odrzucenia spadku.
Uwaga!
Jeśli chcesz szybko i poprawnie przygotować Oświadczenie o odrzuceniu spadku
przejdź do formularza »
Ograniczona odpowiedzialność za długi zmarłego
Po drugie, jeśli w skład majątku spadkowego wchodzą jakiekolwiek długi zmarłego, przy jednoczesnej obecności aktywów, spadkobierca musi zastanowić się czy lepiej będzie odrzucić spadek czy też przyjąć go z ograniczeniem odpowiedzialności za długi do wysokości stanu czynnego spadku (tzw. przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza). Skorzystanie z drugiej opcji gwarantuje spadkobiercy nabycie aktywów spadkowych, co w niektórych sytuacjach jest konieczne aby odziedziczyć jakieś ważne pamiątki po zmarłym. Odrzucenie spadku może być zatem niekorzystne ze względu na fakt, iż powoduje utratę prawa do rzeczy i praw po zmarłym. Jednocześnie brak oświadczenia spadkobiercy o odrzuceniu spadku jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Jednakże gdy spadkobiercą jest osoba nie mająca pełnej zdolności do czynności prawnych albo osoba, co do której istnieje podstawa do jej całkowitego ubezwłasnowolnienia, albo osoba prawna, brak oświadczenia spadkobiercy w terminie jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza.
Jeżeli jeden ze spadkobierców przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza, uważa się, że także spadkobiercy, którzy nie złożyli w terminie żadnego oświadczenia, przyjęli spadek z dobrodziejstwem inwentarza. Jeżeli przed upływem terminu do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku spadkobierca zmarł nie złożywszy takiego oświadczenia, oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone przez jego spadkobierców. Termin do złożenia tego oświadczenia nie może się skończyć wcześniej aniżeli termin do złożenia oświadczenia co do spadku po zmarłym spadkobiercy.
W razie przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko do wartości ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadku. Powyższe ograniczenie odpowiedzialności odpada, jeżeli spadkobierca podstępnie nie podał do inwentarza przedmiotów należących do spadku albo podał do inwentarza nie istniejące długi.
Na zakończenie pamiętajmy, że oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku składa się przed sądem lub przed notariuszem. Można je złożyć ustnie lub na piśmie z podpisem urzędowo poświadczonym. Pełnomocnictwo do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku powinno być pisemne z podpisem urzędowo poświadczonym.
Zrzeczenie się dziedziczenia
Możliwość regulacji stosunków spadkowych pojawia się także za życia przyszłego spadkodawcy. Jeśli wiesz, że nie zdąży on spłacić swoich długów przed śmiercią, najlepszym rozwiązaniem będzie zrzeczenie się dziedziczenia.
Zgodnie z art. 1048 KC, spadkobierca ustawowy może przez umowę z przyszłym spadkodawcą zrzec się dziedziczenia po nim. Umowa taka powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Widzimy już na samym początku, że ustawodawca przewiduje możliwość zrzeczenia się dziedziczenia wyłącznie w stosunku do spadkobierców ustawowych, a więc takich którzy dziedziczą, gdy spadkodawca nie pozostawił testament albo też, gdy spadkobiercy testamentowi nie przyjęli spadku w ogóle, bądź pozostał jeszcze majątek podlegający dziedziczeniu ustawowemu. Tym samym spadkobierca ustawowy, który zrzekł się przez umowę z przyszłym spadkodawcą dziedziczenia po nim, może dziedziczyć po tym spadkodawcy na podstawie sporządzonego przez niego testamentu
Pamiętajmy, że forma aktu notarialnego jest bezwzględnie wymagana przy tego typu czynności prawnej. Niezachowanie tak określonej formy szczególnej powoduje nieważność czynności prawnej polegającej na zrzeczeniu się dziedziczenia. Jednostronne oświadczenie spadkobiercy o zrzeczeniu się dziedziczenia nie ma więc znaczenia prawnego. W praktyce koszt wizyty u notariusza będzie wynosił ok. 200 zł plus 23% VAT. Doliczmy także potrzebne dla stron takiej czynności wypisy, czyli 7,38 zł z VAT za każdą stronę.
Podstawa prawna:
[art. 1012, art. 1048 k.c. (Dz.U. z 2014 r. Nr 121 j.t.)]
