Spis treści
Zdecydowanie najprostszym przypadkiem jest obniżenie alimentów umownych. Wystarczy bowiem, aby zobowiązany jak i uprawniony do świadczeń osiągnęli porozumienie w powyższej kwestii. Następnie umowa alimentacyjna jest odpowiednio modyfikowana, tak aby świadczenia uległy zmniejszeniu. Jeśli jednak nie będzie zgody pomiędzy stronami powyższej umowy, jedyną drogą pozostaje skierowanie sprawy do sądu.
Droga sądowa
Dużo trudniej jest w przypadku alimentów zasądzonych orzeczeniem sądowym, szczególnie jeśli uprawniony do ich otrzymywania nie godzi się na ich obniżenie. W takim przypadku dłużnik alimentacyjny musi liczyć się z koniecznością założenia sprawy sądowej. Wcześniej trzeba jednak ustalić kiedy można żądać obniżenia alimentów, ponieważ nie jest to możliwe w każdej sytuacji. Generalnie zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. W związku z tym każdorazowa zmiana powyższych okoliczności, zarówno w majątku uprawnionego jak i zobowiązanego do alimentacji, wymusza zmianę wysokości realizowanego świadczenia. Obniżenie alimentów nastąpi więc nie tylko, gdy zobowiązany znajdzie się w gorszej sytuacji finansowej, niż w chwili uprawomocnienia się orzeczenia nakładającego na niego obowiązek alimentacyjny, ale także wtedy, gdy polepszy się sytuacja materialna uprawnionego – np. zdobędzie on dobrze płatną pracę, czy zawrze związek małżeński z bogatym partnerem. W takich sytuacjach, alimenty są obniżane – jednak nie następuje to z mocy samego prawa, niezbędne jest działanie zobowiązanego do wykonywania świadczeń.
Podstawą do zmiany wysokości wypłacanych alimentów jest art. 138 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, należy przy tym wyraźnie zaznaczyć że dotyczy to nie tylko obniżenia tych świadczeń, ale także ich podwyższenia, jeśli oczywiście zajdą ku temu odpowiednie przesłanki. Zgodnie z treścią powyższego przepisu, w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Ważne jest przy tym to, że zmiana wyroku lub umowy, którą ma na względzie art. 138 KRO, może polegać między innymi na stwierdzeniu ustania obowiązku alimentacyjnego, wobec odpadnięcia którejś z przesłanek uzasadniających ten obowiązek, czy to po stronie uprawnionej, czy to po stronie zobowiązanej. Odpadnięcia takiej przesłanki nie stanowi jednak fakt przyznania stronie zobowiązanej renty, ponieważ powyższa okoliczność nie daje podstaw do przyjęcia, że strona ta całkowicie utraciła możliwość łożenia na utrzymywanie strony uprawnionej.
Właściwość sądu
Pozew o obniżenie alimentów składa się do sądu rejonowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania uprawnionego do ich pobierania. W piśmie należy wyraźnie zaznaczyć kim jest zobowiązany do alimentacji, a kto jest uprawniony do odbioru tego rodzaju świadczeń, należy podać także żądaną kwotę obniżenia alimentów. Następnie sporządzamy uzasadnienie, mające przekonać sąd o racjonalności żądania obniżenia omawianych świadczeń. W tym celu należy wykazać, iż nastąpiła zmiana stosunków, która wymaga modyfikacji wysokości alimentów lub całkowitego zniesienia tego obowiązku. Przykładowo do obniżenia alimentów może przyczynić się utrata pracy zobowiązanego do świadczeń, zmniejszenie jego zarobków, urodzenie mu się nowego dziecka, czy polepszenie statutu materialnego uprawnionego do alimentów np. na skutek podjęcia przez niego pracy czy odziedziczenia dużego majątku.
Czego możesz spodziewać się w sądzie?
Sąd będzie bardzo dokładnie analizował pozew o obniżenie alimentów, weźmie pod lupę wszystkie aspekty majątkowe odnoszące się do zobowiązanego, jak i uprawnionego do świadczeń alimentacyjnych. Sprawdzane będą nie tylko wynagrodzenia za pracę, ale także ogólny posiadany majątek. Zmniejszenie dochodów zobowiązanego do alimentacji nie zawsze jest przesłanką uzasadniającą zmniejszenie alimentów – szczególnie, jeśli zobowiązany celowo doprowadza do uszczuplenia swojego majątku np. poprzez zmianę pracy na gorzej płatną, w sytuacji gdy obiektywnie rzecz biorąc nie musi tego robić. Chcąc zmniejszyć alimenty, przesłanki uzasadniające takie żądanie muszą być obiektywne, a więc nie wywołane celowo przez którąś ze stron alimentacyjnych. Co więcej przyczyny obniżenia alimentów muszą mieć charakter ciągły, tzn. sytuacja materialna zobowiązanego lub uprawnionego do świadczeń nie może się zmienić w ciągu najbliższych tygodni. Ostatecznie sąd może nie orzec o obniżeniu alimentów albo może uwzględnić powództwo poprzez zmianę orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego.
Podstawa prawna:
[art. 138 k.r.o. (Dz.U. z 2012 r. Nr 788 j.t.)]
