Spis treści
Przesłanki orzeczenie rozwodu
Jak wynika z regulacji art. 56 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, rozwód może być orzeczony, jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia. W takiej sytuacji każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd rozwiązał małżeństwo przez rozwód.
Małżonkowie są zobligowani do wspólnego pożycia, do wzajemnej pomocy i wierności oraz do współdziałania dla dobra rodziny, którą przez swój związek założyli. Owo wspólne pożycie oznacza nic innego, jak istnienie między małżonkami więzi duchowej, fizycznej oraz gospodarczej. Wspólne pożycie stanowi cel małżeństwa i umożliwia realizację jego podstawowych zadań.
Uwaga!
Jeśli chcesz szybko i poprawnie przygotować wniosek o rozwód
przejdź do formularza »
Rozkład pożycia małżeńskiego, aby mógł być przyczyną orzeczenia rozwodu, musi być zupełny i trwały. Zupełny rozkład pożycia małżeńskiego ma miejsce wówczas, gdy uległy zerwaniu wszystkie wyżej wymienione więzi łączące małżonków. Rozkład, o którym mowa, jest przy tym procesem rozciągniętym w czasie, a nie zdarzeniem jednorazowym. Rozkład pożycia musi być także trwały, co oznacza, że wedle zasad doświadczenia życiowego powrót małżonków do wspólnego pożycia nie nastąpi.(Zobacz: wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 12 marca 2010 r., sygn. akt I ACa 51/10; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 października 1999 r., sygn. akt III CKN 386/98.)
Przesłanki wyłączające orzeczenie rozwodu
Mimo istnienia zupełnego i trwałego rozkładu pożycia rozwód nie jest dopuszczalny, jeżeli wskutek niego miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków albo jeżeli z innych względów orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Rozwód nie jest również dopuszczalny, jeżeli żąda go małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, chyba że drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód albo że odmowa jego zgody na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.
Przepis art. 56 § 2 zd. ostatnie k.r.o. przewiduje niedopuszczalność orzeczenia rozwodu, jeżeli orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. W danym wypadku w grę może wchodzić interes i dobro współmałżonka lub innych osób. Na przykład orzeczenie rozwodu może okazać się sprzeczne z zasadami współżycia społecznego zwłaszcza wówczas, gdy jedno z małżonków jest nieuleczalnie chore, wymaga pomocy i rozwód stanowi dla niego rażącą krzywdę. Niekiedy przeciwko udzieleniu rozwodu mogą przemawiać względy natury społeczno-wychowawczej, które nie pozwalają, by orzeczenie rozwodu sankcjonowało stan faktyczny powstały na tle złośliwego stosunku do współmałżonka albo na tle innych przejawów lekceważenia małżeństwa i rodziny. (Zobacz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 października 1998 r., sygn. akt III CKN 573/98.)
Motywem zakazu rozwodu na żądanie małżonka wyłącznie winnego rozkładu pożycia są względy natury społeczno-wychowawczej. Jednakże swoista kara nałożona na małżonka, który samowolnie zerwał pożycie małżeńskie lub lekceważył obowiązki rodzinne, nie może być ani bezwzględna, ani bezterminowa. Względy społeczno-wychowawcze nie mogą bowiem przemawiać za wieloletnim utrzymywaniem wyłącznie formalnych więzi małżeńskich, gdy małżeństwo faktycznie nie istnieje i nie ma żadnych szans na jego funkcjonowanie. (Zobacz wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 2 lutego 1995 r., sygn. akt I ACr 13/95.)
Ocena zachowania małżonków
Zachowania małżonków w okresie, gdy rozkład ich pożycia małżeńskiego był już zupełny i trwały, nie są jednak bez znaczenia dla oceny przesłanek rozwodowych określonych w art. 56 k.r.o. Małżonkowie zobowiązani są do wzajemnej lojalności i przyzwoitego zachowania wobec siebie przez cały czas trwania małżeństwa. Jeśli ich niewłaściwe zachowanie stało się przyczyną rozkładu pożycia, ponoszą tego skutki w postaci możliwości przypisania im winy rozkładu ze wszystkimi tego konsekwencjami, jakie przewiduje ustawa. Natomiast jeśli ich niewłaściwe zachowanie miało miejsce już po powstaniu i utrwaleniu rozkładu pożycia i nie może być uznane za jego przyczynę, oceniać je trzeba z punktu widzenia przesłanki zasad współżycia społecznego, jaką przewiduje art. 56 § 2 i 3 k.r.o. dla oceny zgodności orzeczenia rozwodu z tymi zasadami oraz oceny zgodności z nimi odmowy zgody na rozwód małżonka, któremu nie można przypisać winy. (Zobacz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 marca 2003 r., sygn. akt II CKN 1270/00.)
Podstawa prawna:
Art. 56 ustawy z dnia 25 lutego 1964 roku – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U.2012.788)
