Spis treści
Długi też można dziedziczyć
W skład masy spadkowej mogą wchodzić nie tylko aktywa jak np. pieniądze, kosztowności, samochody, nieruchomości, ale także pasywa, czyli wszelkie zobowiązania zaciągnięte przez spadkodawcę jeszcze za życia – oczywiście jeśli nie mają charakteru osobistego. Ustawodawca przewidział jednak kilka sposobów na to, aby uniknąć dziedziczenia długów, wszystko zależy jednak od konkretnych okoliczności i składu majątku spadkowego.
Po pierwsze, jeśli w skład majątku spadkowego wchodzą wyłącznie długi jednym najlepszym rozwiązaniem będzie odrzucenie spadku. Zgodnie z treścią art. 1012 Kodeksu cywilnego, spadkobierca może bądź przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), bądź przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), bądź też spadek odrzucić. Pamiętajmy, że oświadczenie o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. Jednocześnie brak oświadczenia spadkobiercy w powyższym terminie jest jednoznaczny z prostym przyjęciem spadku. Jednakże gdy spadkobiercą jest osoba nie mająca pełnej zdolności do czynności prawnych albo osoba, co do której istnieje podstawa do jej całkowitego ubezwłasnowolnienia, albo osoba prawna, brak oświadczenia spadkobiercy w terminie jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza.
Jeżeli spadkobierca odrzucił spadek z pokrzywdzeniem wierzycieli, każdy z wierzycieli, którego wierzytelność istniała w chwili odrzucenia spadku, może żądać, ażeby odrzucenie spadku zostało uznane za bezskuteczne w stosunku do niego według przepisów o ochronie wierzycieli w razie niewypłacalności dłużnika. Uznania odrzucenia spadku za bezskuteczne można żądać w ciągu sześciu miesięcy od chwili powzięcia wiadomości o odrzuceniu spadku, lecz nie później niż przed upływem trzech lat od odrzucenia spadku.
Dobrodziejstwo inwentarza – co to takiego?
Po drugie, jeśli w skład majątku spadkowego wchodzą jakiekolwiek długi zmarłego, przy jednoczesnej obecności aktywów, spadkobierca musi zastanowić się czy lepiej będzie odrzucić spadek czy też przyjąć go z ograniczeniem odpowiedzialności za długi do wysokości stanu czynnego spadku (tzw. przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza). Skorzystanie z drugiej opcji gwarantuje spadkobiercy nabycie aktywów spadkowych, co w niektórych sytuacjach jest konieczne aby odziedziczyć jakieś ważne pamiątki po zmarłym. Odrzucenie spadku może być zatem niekorzystne ze względu na fakt, iż powoduje utratę prawa do rzeczy i praw po zmarłym. Oświadczenie o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza powinno być złożone także w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. Jednocześnie brak oświadczenia spadkobiercy w powyższym terminie jest jednoznaczny z prostym przyjęciem spadku. Jednakże gdy spadkobiercą jest osoba nie mająca pełnej zdolności do czynności prawnych albo osoba, co do której istnieje podstawa do jej całkowitego ubezwłasnowolnienia, albo osoba prawna, brak oświadczenia spadkobiercy w terminie jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza.
Jeżeli jeden ze spadkobierców przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza, uważa się, że także spadkobiercy, którzy nie złożyli w terminie żadnego oświadczenia, przyjęli spadek z dobrodziejstwem inwentarza. Jeżeli przed upływem terminu do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku spadkobierca zmarł nie złożywszy takiego oświadczenia, oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone przez jego spadkobierców. Termin do złożenia tego oświadczenia nie może się skończyć wcześniej aniżeli termin do złożenia oświadczenia co do spadku po zmarłym spadkobiercy.
W razie przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko do wartości ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadku. Powyższe ograniczenie odpowiedzialności odpada, jeżeli spadkobierca podstępnie nie podał do inwentarza przedmiotów należących do spadku albo podał do inwentarza nie istniejące długi.
Gdzie załatwić sprawę?
Na zakończenie pamiętajmy, że oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku składa się przed sądem lub przed notariuszem. Można je złożyć ustnie lub na piśmie z podpisem urzędowo poświadczonym. Pełnomocnictwo do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku powinno być pisemne z podpisem urzędowo poświadczonym.
