Odwrócony kredyt hipoteczny – formalności związane z umową

W ramach umowy odwróconego kredytu hipotecznego, bank lub inna instytucja będzie wypłacać właścicielowi nieruchomości kwotę kredytu jednorazowo w całości lub w ratach, a po jego śmierci ma prawo przejąć nieruchomość, o ile spadkobiercy nie spłacą kredytu wraz z odsetkami w ciągu 12 miesięcy od śmierci kredytobiorcy. Jeżeli wartość nieruchomości przekroczy kwotę należności wobec banku, wypłaci on nadwyżkę spadkobiercom.

Co istotne, kredytobiorca pozostanie właścicielem, użytkownikiem wieczystym lub posiadaczem spółdzielczego własnościowego prawa do nieruchomości i będzie mógł w niej mieszkać aż do chwili swojej śmierci. Podstawą do ustalenia kwoty odwróconego kredytu hipotecznego ma być rynkowa wartość nieruchomości. Wartość nieruchomości określona ma być przez rzeczoznawcę majątkowego. Ważne z punktu widzenia kredytobiorców, jest również to, że kredytodawcą będą mogły być tylko i wyłącznie instytucje nadzorowane przez Komisję Nadzoru Finansowego lub w przypadku oddziałów banków zagranicznych – przez organ nadzorczy w kraju Unii Europejskiej, w którym mieści się centrala.

Informacje o ofercie odwróconego kredytu hipotecznego

Zgodnie z przepisami, bank – w terminie nie krótszym niż 14 dni przed zawarciem umowy odwróconego kredytu hipotecznego – musi dostarczyć kredytobiorcy, według jego wyboru: w postaci papierowej lub elektronicznej, formularz informacyjny zawierający informacje o ofercie odwróconego kredytu hipotecznego. Termin ten może być skrócony na żądanie kredytobiorcy. Formularz informacyjny nie stanowi oferty w rozumieniu art. 66 kodeksu cywilnego . W formularzu informacyjnym bank wskazuje:

• dane identyfikacyjne banku;
• kwotę odwróconego kredytu hipotecznego, sposób jej ustalenia, w tym stosunek tej kwoty do wartości nieruchomości będącej własnością kredytobiorcy lub do której przysługuje mu prawo użytkowania wieczystego, lub lokalu, do którego przysługuje kredytobiorcy spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu;
• termin i sposób wypłaty odwróconego kredytu hipotecznego;
• sposób ustalenia wysokości oprocentowania, wysokość oprocentowania i warunki jego zmiany;
• wysokość i sposób płatności innych kosztów, w tym:
  a) prowizji,
  b) opłaty za przygotowanie i rozpatrzenie wniosku kredytowego,
  c) kosztu wyceny nieruchomości lub lokalu, do którego kredytobiorcy przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu,
  d) kosztu monitorowania wartości nieruchomości lub lokalu, do którego kredytobiorcy przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu – oraz sposób ich rozliczania;
• stronę umowy odwróconego kredytu hipotecznego zobowiązaną do poniesienia kosztu wyceny nieruchomości lub lokalu, do którego kredytobiorcy przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, oraz kosztu monitorowania ich wartości;
• częstotliwość i sposób monitorowania wartości nieruchomości lub lokalu, do którego kredytobiorcy przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu;
• sposób zabezpieczenia wierzytelności banku;
• prawa i obowiązki kredytobiorcy;
• zasady rozliczenia odwróconego kredytu hipotecznego;
• informację, że formularz informacyjny nie stanowi oferty w rozumieniu art. 66 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny;
• inne informacje niezbędne do podjęcia przez kredytobiorcę decyzji o zawarciu umowy odwróconego kredytu hipotecznego.

Przy czym należy pamiętać o tym, że kwoty podane w formularzu informacyjnym mogą mieć charakter szacunkowy.

Przed zawarciem umowy odwróconego kredytu hipotecznego bank dokonuje oceny stanu i historii zobowiązań kredytobiorcy oraz stanu prawnego nieruchomości lub lokalu, do którego kredytobiorcy przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu. Kredytobiorca jest zobowiązany do przedstawienia – na żądanie banku, dokumentów i informacji niezbędnych do dokonania oceny.

Umowa odwróconego kredytu hipotecznego

Umowę odwróconego kredytu hipotecznego zawiera się w formie pisemnej. Umowa taka określa w szczególności:

• strony umowy;
• kwotę odwróconego kredytu hipotecznego;
• rynkową wartość nieruchomości lub lokalu, do którego kredytobiorcy przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu;
• stosunek kwoty odwróconego kredytu hipotecznego do rynkowej wartości nieruchomości lub lokalu, do którego kredytobiorcy przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu;
• termin, wysokość i sposób wypłaty kwoty odwróconego kredytu hipotecznego;
• sposób zabezpieczenia wierzytelności banku;
• stronę umowy zobowiązaną do poniesienia kosztu wyceny nieruchomości lub lokalu, do którego kredytobiorcy przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu oraz kosztu monitorowania ich wartości;
• sposób ustalenia wysokości oprocentowania, wysokość oprocentowania i warunki jego zmiany;
• wysokość i sposób płatności innych kosztów, w tym kosztu wykonywania przez bank upoważnienia, kosztu monitorowania wartości nieruchomości lub lokalu, do którego kredytobiorcy przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, jeżeli umowa je przewiduje, oraz warunki, na jakich koszty te mogą ulegać zmianie;
• obowiązki kredytobiorcy oraz skutki ich niewykonywania przez kredytobiorcę, w szczególności prawo do żądania przez bank udzielenia mu upoważnienia do wykonania tych obowiązków;
• częstotliwość i sposób monitorowania wartości nieruchomości lub lokalu, do którego kredytobiorcy przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu;
• prawa kredytobiorcy, w tym prawo do odstąpienia od umowy wraz z określeniem wysokości odsetek za okres do upływu terminu w którym nastąpiło odstąpienie od umowy odwróconego kredytu hipotecznego, prawo do przedterminowej spłaty odwróconego kredytu hipotecznego oraz uprawnienia do żądania od banku zapłaty dziesiątej części odsetek i innych kosztów należnych od wypłaconej części odwróconego kredytu hipotecznego albo możliwości wypowiedzenia umowy odwróconego kredytu hipotecznego i spłaty całkowitej kwotę do zapłaty bez dziesiątej części odsetek i innych kosztów;
• warunki wypowiedzenia umowy;
• zasady i termin rozliczenia umowy odwróconego kredytu hipotecznego;
• osoby do kontaktu po śmierci kredytobiorcy.

Dodatkowo, do umowy odwróconego kredytu hipotecznego bank dołącza wzór oświadczenia o odstąpieniu od umowy zawierający w szczególności adres, pod który należy je złożyć. Warto również pamiętać o tym, że ewentualna zmiana umowy odwróconego kredytu hipotecznego w zakresie wskazania osoby do kontaktu po śmierci kredytobiorcy jest bezpłatna.

Podstawa prawna:
ustawa z dnia 23 października 2014 r. o odwróconym kredycie hipotecznym (Dz. U. 2014.1585)