Spis treści
Wina za rozkład pożycia małżeńskiego
W świetle art 56 KRO, jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd rozwiązał małżeństwo przez rozwód. Orzekając rozwód sąd orzeka także, czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia.
Związek małżeński dwojga ludzi obejmuje więzi duchową, fizyczną i gospodarczą, których pielęgnowanie i przestrzeganie należy do podstawowych obowiązków wynikających z zawarcia małżeństwa (art. 23 KRO). Wspólne pożycie polega więc na istnieniu miedzy małżonkami łączności psychicznej, wzajemnych pozytywnych uczuć, obejmuje współżycie fizyczne, a w dziedzinie gospodarczej przejawia się w prowadzeniu wspólnego gospodarstwa domowego. Łącząca małżonków więź wyraża się także w pozytywnym stosunku uczuciowym małżonków, szacunku, zaufaniu, szczerości. Stosownie do treści art. 56 § 1 KRO, jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia, każde z nich może żądać, ażeby sąd rozwiązał małżeństwo przez rozwód. Zupełny rozkład pożycia, zgodnie z jednolitą linią orzecznictwa i stanowiskiem powszechnie przyjmowanym w doktrynie, następuje wówczas, gdy ustaną szczególne więzi łączące małżonków w sferze duchowej, fizycznej i gospodarczej. Natomiast rozkład pożycia małżeńskiego jest trwały, gdy ocena oparta na doświadczeniu życiowym pozwala przyjąć, że na tle okoliczności konkretnej sprawy powrót małżonków do pożycia nie nastąpi. Należy przy tym pamiętać, że nie każde naruszenie obowiązków małżeńskich stanowić będzie o winie danego małżonka, lecz tylko te, które miało wpływ na spowodowanie (bądź utrwalenie) rozkładu pożycia małżeńskiego (zob. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie – I Wydział Cywilny z dnia 7 kwietnia 2017 r., I ACa 2434/15).
Przyjęcie współwiny za rozkład pożycia
Pojęcie winy w art. 57 KRO obejmuje tak winę umyślną, jak i nieumyślną. Za zawinione na gruncie przepisów rozwodowych uznaje się działania lub zaniechania małżonka będące wyrazem jego woli, które stanowią naruszenie obowiązków wynikających z przepisów prawa małżeńskiego lub zasad współżycia społecznego. Nie jest konieczne dla przypisania małżonkowi winy objęcie jego zamiarem spowodowania, poprzez określone działania lub zaniechania rozkładu pożycia, prowadzącego w ostatecznym rezultacie do rozwodu – wystarczy możliwość przewidywania znaczenia i skutków takiego działania lub zaniechania (wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku – I Wydział Cywilny z dnia 19 grudnia 2013 r., I ACa 553/13).
Jak wskazał SN, dla przyjęcia współwiny za rozkład pożycia między małżonkami wystarczy, gdy drugi małżonek swoim postępowaniem przyczynił się do tego rozkładu, chociażby stopień jego zawinienia był mniejszy; wina w rozkładzie pożycia małżeńskiego nie podlega stopniowaniu (postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 20 listopada 2020 r., III CNP 6/20).
Powyższe pokazuje, że możliwość przypisania współwiny istnieje tylko wówczas, gdy zachowanie drugiego małżonka przyczyniło się do rozkłądu pożycia. Brak przyczynienia oznacza, że współwiny przypisać nie wolno.
Podstawa prawa: art 56, art 57 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r – Kodeks rodzinny i opiekuńczy ( tj. Dz.U. z 2020 r. poz. 1359)
