Spis treści
Wykonanie wyroku Trybunału Konstytucyjnego priorytetem nowelizacji
Celem podpisanej ustawy jest wykonanie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 września 2013 r. (K 35/12) dotyczącego ustawy o systemie oświaty. Trybunał Konstytucyjny uznał, że art. 22 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty jest niezgodny z art. 92 ust. 1 Konstytucji RP. Wskazany art. 22 zawiera upoważnienia do wydania rozporządzeń. Zakwestionowany przepis przewiduje, że minister właściwy do spraw oświaty i wychowania (a w odniesieniu do publicznych szkół i placówek artystycznych – minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego) określi w drodze rozporządzenia warunki i sposób oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów.
W celu dostosowania ustawy do wyroku Trybunału Konstytucyjnego materia zawarta w zakwestionowanym rozporządzeniu została przeniesiona do ustawy bez zmiany istoty rozwiązań. Dodano w ustawie rozdział 3a, który dotyczy oceniania, klasyfikowania, promowania uczniów w szkołach publicznych oraz rozdział 3b, który dotyczy przeprowadzania sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego i egzaminu maturalnego oraz egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie (art. 1 pkt 44). Ustawa wprowadza upoważnienia dla ministra do uregulowania w drodze rozporządzeń szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów.
Pozostałe zmiany
Poza wyżej wskazanym wykonaniem wyroku Trybunału Konstytucyjnego, ustawa wprowadza także inne zmiany. Do najważniejszych należą:
- możliwość wprowadzenia w szkole oceny opisowej od klasy I szkoły podstawowej do klasy ostatniej szkoły ponadgimnazjalnej (art. 1 pkt 44, art. 44i);
- tryb, w jakim może nastąpić unieważnienie pracy egzaminacyjnej przez dyrektora okręgowej komisji egzaminacyjnej, w tym zastrzeżenia do rozstrzygnięć dyrektora okręgowej komisji egzaminacyjnej (art. 1 pkt 44, art. 44zzw);
- odpłatność za przystąpienie po raz trzeci i kolejny do matury (art. 1 pkt 44, art. 44zzq);
- rezygnację z uzależnienia promowania ucznia od oceny nagannej z zachowania (art. 1 pkt 44, art. 44f);
- zmianę w organizacji instytucji odpowiedzialnych za przygotowanie egzaminów zewnętrznych. Podporządkowano w sposób formalny okręgowe komisje egzaminacyjne Centralnej Komisji Egzaminacyjnej. Do tej pory współpraca merytoryczna była koordynowana przez Centralną Komisję Egzaminacyjną (art. 1 pkt 13, art. 9c ust. 1a);
- uregulowanie na poziomie ustawy, bez zasadniczych zmian do obecnego stanu prawnego wymagań państwa wobec szkół jeśli chodzi o nadzór pedagogiczny (art. 1 pkt 26, 34, 36, 37, 38, 43, 60);
- wprowadzenie w szkołach policealnych, w których program nauczania wymaga od kandydatów szczególnych, indywidualnych uzdolnień, dodatkowego kryterium w postaci wyniku sprawdzianu uzdolnień lub predyspozycji (art. 1 pkt 18, 22, 24);
- poszerzenie zakresu zawodów, w których szkoły publiczne oraz niepubliczne o uprawnieniach szkół publicznych będą mogły prowadzić kwalifikacyjne kursy zawodowe. Wskazano, że nie dotyczy to tylko zakresu zawodów, w których kształcą, ale także w danym obszarze zawodowym (art. 1 pkt 49). Zmiana ta umożliwi szkołom prowadzącym kształcenie zawodowe lepsze dostosowanie oferty kształcenia do potrzeb lokalnego rynku pracy;
- uelastycznienie możliwości zwiększania liczby uczniów w klasach pierwszych, drugich i trzecich (art. 1 pkt 46);
- zwiększenie kwoty dotacji celowej w odniesieniu do niektórych uczniów niepełnosprawnych posiadających orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego (art. 1 pkt 28);
- umożliwienie przekazywania pomiędzy szkołami podręczników dostosowanych do potrzeb uczniów niepełnosprawnych, zgodnie z takimi potrzebami (art. 1 pkt 31);
- uproszczenie trybu uznawania świadectw wydawanych za granicą w celu ułatwienia osobom, które przyjeżdżają do Polski z zagranicy kontynuowania nauki albo podjęcia nauki w szkołach wyższych (art. 1 pkt 64, 65);
- doprecyzowanie zadań organu prowadzącego szkołę w zakresie zapewnienia szkole, w ramach dotychczas świadczonej obsługi administracyjnej, również obsługi prawnej (art. 1 pkt 3 lit. d);
- finansowanie zajęć realizowanych przez nauczycieli w ramach projektów i programów finansowanych z udziałem środków europejskich – zmiana art. 5b i dodany art. 7e ustawy o systemie oświaty oraz art. 30 ust. 10b i art. 35a ustawy – Karta Nauczyciela (art. 1 pkt 5 i 10 oraz art. 2 pkt 7 i 9).
Jakich innych ustaw dotyczy nowelizacja?
Ustawa nowelizująca dokonuje zmian także w ustawach:
- z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela,
- z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy,
- z dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym,
- z dnia 19 marca 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw,
- z dnia 15 kwietnia 2011 r. o systemie informacji oświatowej,
- z dnia 13 czerwca 2013 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw,
- z dnia 6 grudnia 2013 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw,
- z dnia 30 maja 2014 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw ,
- z dnia 11 lipca 2014 r. o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym oraz niektórych innych ustaw.
Wejście w życie
Ustawa wejdzie w życie 31 marca 2015 roku.
Podstawa prawna:
Art. 1, art. 40 ustawy z dnia 20 lutego 2015 roku o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw