Studiowanie i wykonywanie pracy w jednym czasie jest niewątpliwie dużym wyzwaniem. W związku z tym wiele uczelni decyduje się na wprowadzenie tzw. trybu studiów niestacjonarnych, który dla aktywnych zawodowo studentów jest idealnym rozwiązaniem. Niezależnie od tego ustawodawca przewiduje instytucję urlopu szkoleniowego, wykorzystywanego przez studentów – pracowników w czasie przygotowywania pracy dyplomowej oraz przygotowywania się do egzaminu dyplomowego. Niestety urlopy szkoleniowe nie dotyczą studiów podyplomowych, wszystko dlatego, że kończą się one uzyskaniem świadectwa a nie dyplomu.
Zgodnie z treścią art. 103[1] Kodeksu pracy, przez podnoszenie kwalifikacji zawodowych rozumie się zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika, z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą. Pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe przysługują:
- urlop szkoleniowy,
- zwolnienie z całości lub części dnia pracy, na czas niezbędny, by punktualnie przybyć na obowiązkowe zajęcia oraz na czas ich trwania.
Jak podkreśla M. Włodarczyk „Przesłanką zwolnienia z całości lub części dnia pracy jest udział pracownika w obowiązkowych zajęciach, podczas których realizowane jest podnoszenie kwalifikacji zawodowych. Nie jest przy tym ważne, jakiego rodzaju podmiot te zajęcia prowadzi, w szczególności czy jest to placówka szkolna czy pozaszkolna. Uznać należy, że podstawą do udzielenia zwolnienia będzie przedstawiony przez organizatora tych zajęć program szkolenia czy kursu, który powinien zawierać rozkład zajęć wskazujący na dni oraz godziny ich odbywania. Czas trwania zwolnienia uzależniony jest od dwóch okoliczności. Po pierwsze, jest to czas trwania zajęć obowiązkowych – wymiar czasu zwolnienia jest wówczas oczywisty, bowiem wyznaczony jest przez wspomniany program. Po drugie, zwolnienie obejmować winno też "czas niezbędny, by punktualnie przybyć na obowiązkowe zajęcia" – w tym przypadku jego wymiar zależeć będzie od miejsca odbywania szkolenia: miejscowości, organizacji i czasu przejazdu wykorzystywanych środków komunikacji, a nawet od warunków atmosferycznych (np. jeśli pracownik dojeżdża na szkolenie samochodem w porze zimowej).”
Za czas urlopu szkoleniowego oraz za czas zwolnienia z całości lub części dnia pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia. Jednocześnie art. 103 [2] KP przewiduje, że urlop szkoleniowy przysługuje w wymiarze:
- 6 dni – dla pracownika przystępującego do egzaminów eksternistycznych,
- 6 dni – dla pracownika przystępującego do egzaminu maturalnego,
- 6 dni – dla pracownika przystępującego do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe,
- 21 dni w ostatnim roku studiów – na przygotowanie pracy dyplomowej oraz przygotowanie się i przystąpienie do egzaminu dyplomowego.
Urlopu szkoleniowego udziela się w dni, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy.
Problem w kwestii prawa do korzystania z urlopu szkoleniowego przez studentów studiów podyplomowych istniał tak naprawdę do września 2011 r. Do tego czasu, orzecznictwo i doktryna stały na różnych stanowiskach w tej trudnej kwestii. Jedni zatem takie prawo otrzymywali, drudzy niestety nie – wszystko zależało od dobrej woli pracodawcy. Dokładnie 1 października 2011 r. weszło w życie Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 1 września 2011 r. w sprawie tytułów zawodowych nadawanych absolwentom studiów, warunków wydawania oraz niezbędnych elementów dyplomów ukończenia studiów i świadectw ukończenia studiów podyplomowych oraz wzoru suplementu do dyplomu. Przekreśliło ono jednoznacznie możliwość ubiegania się o urlop szkoleniowy w związku z odbywaniem studiów podyplomowych. Pojęcia „praca dyplomowa” i „egzamin dyplomowy” zostały zastąpione pojęciami „praca końcowa” i „egzamin końcowy”. To z kolei oznacza, jednoznaczną kwalifikację prawną egzaminów przeprowadzanych na studiach podyplomowych, łącznie z egzaminem kończącym ten rodzaj kształcenia.
Podkreślenia wymaga jednak fakt, iż zdaniem Ministerstwa osoby, które rozpoczęły studia II stopnia przed wejściem w życie powyższych przepisów, mają prawo do 21 dni urlopu szkoleniowego w ostatnim roku studiów, jeżeli program tych studiów przewiduje złożenie pracy dyplomowej lub egzaminu dyplomowego.
