Jakich czynności może dokonywać notariusz?
Z mocy prawa notariusz jest powołany do dokonywania czynności, którym strony są zobowiązane lub chcą nadać formę notarialną. W zakresie swoich uprawnień działa on jako osoba zaufania publicznego. W praktyce oznacza to, że dokonując swoich czynności musi działać bezstronnie i zgodnie z obowiązującym prawem. Ponadto notariusz jest zobowiązany do dochowania tajemnicy zawodowej. Warto wiedzieć, że czynności notarialne, przeprowadzone przez notariusza zgodnie z prawem, mają charakter dokumentu urzędowego. Czynności tych dokonuje się w języku polskim. Na żądanie strony notariusz może dokonać jej w języku obcym, wykorzystując własną znajomość języka obcego wykazaną w sposób określony dla tłumaczy przysięgłych lub korzystając z pomocy tłumacza przysięgłego. Notariusz przeprowadza czynności notarialne w swojej kancelarii. Mogą być one dokonane także w innym miejscu, jeżeli przemawia za tym charakter czynności lub szczególne okoliczności, np. zły stan zdrowia klienta, walne zgromadzenie spółki czy zebranie wspólnoty mieszkaniowej. Należy pamiętać, że notariusz może:
– sporządzać akty notarialne,
– sporządzać akty poświadczenia dziedziczenia,
– sporządzać poświadczenia,
– doręczać oświadczenia,
– spisywać protokoły,
– sporządzać protesty weksli i czeków,
– przyjmować na przechowanie pieniądze, papiery wartościowe, dokumenty, dane na informatycznym nośniku danych, o którym mowa w przepisach o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne,
– sporządzać wypisy, odpisy i wyciągi dokumentów,
– sporządzać, na żądanie stron, projekty aktów, oświadczeń i innych dokumentów,
– sporządzać inne czynności wynikające z odrębnych przepisów.
Notariusz ma jednak prawo odmówić przeprowadzenia czynności jeżeli czynność prawna jest sprzeczna z prawem lub też, gdy poweźmie wątpliwość co do zdolności do czynności prawnych strony.
Akt notarialny
Akt notarialny to poświadczenie złożenia oświadczenia woli, które ma charakter dokumentu urzędowego. Notariusz sporządza taki akt, jeśli wymaga tego przepis prawa lub taka jest wola stron. Należy mieć na uwadze, że niektóre dokumenty dla swojej ważności muszą być sporządzone przez notariusza, jak np. pełnomocnictwo do dokonania czynności prawnej, dla której wymagana jest forma aktu notarialnego, umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości i umowa przenosząca własność w wykonaniu istniejącego zobowiązania, umowa o oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste, o przedłużenie użytkowania wieczystego i umowa przenosząca użytkowanie wieczyste, oświadczenie właściciela nieruchomości o ustanowieniu na niej ograniczonego prawa rzeczowego, oświadczenie o wykonaniu prawa odkupu lub prawa pierwokupu w stosunku do nieruchomości, umowa spółki komandytowej, statut spółki komandytowo akcyjnej, umowa lub akt założycielski spółki z ograniczona odpowiedzialnością, czy intercyza.
Testament
U notariusza można również sporządzić testament. Dokonanie tego w takiej formie gwarantuje, że ostatnia wola zostanie wykonana w całości, a rozporządzenia testamentowe będą sformułowane w odpowiedni, nie budzący wątpliwości sposób. Ponieważ zaś oryginał testamentu jest przechowywany u notariusza razem z innymi aktami prawnymi istnieje pewność, że nie zaginie on lub nie zostanie zniszczony.
Poświadczenie dziedziczenia
Notariusz ma także możliwość sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia ustawowego lub testamentowego, z wyłączeniem dziedziczenia na podstawie testamentów szczególnych. Warto wiedzieć, że zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia ma skutki prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku.
Poświadczenia
Notariusz poświadcza również własnoręczność podpisu, zgodność odpisu, wyciągu lub kopii z oryginałem dokumentu, datę okazania dokumentu lub też pozostawanie osoby przy życiu lub w określonym miejscu.
Doręczanie oświadczeń
Na żądanie strony notariusz może doręczyć na piśmie jej oświadczenie, mogące mieć skutki prawne, wskazanej przez nią stronie przeciwnej. Żądający doręczenia wnosi ustnie do protokołu, wręcza lub przesyła notariuszowi podpisaną przez siebie treść oświadczenia. Doręczenie oświadczenia następuje w miejscu wskazanym, przy odpowiednim zastosowaniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego dotyczących doręczania pism procesowych. Z dokonanej czynności notariusz spisuje protokół. Jeżeli strona przeciwna poda ustnie do protokołu odpowiedź lub wręczy pisemną odpowiedź i oświadczy, że protokół podpisze, notariusz zamieszcza odpowiedź w protokole.
Protokoły
Notariusz spisuje ponadto, w formie aktu notarialnego, protokoły walnych zgromadzeń organizacji społecznych, stowarzyszeń, spółdzielni, spółek i innych osób prawnych w przypadkach przewidzianych prawem.
