Koszty egzekucyjne stały się w ostatnim czasie przedmiotem skargi skierowanej do Trybunału Konstytucyjnego. Skarżący komornik uważał, że przepisy regulujące ustalanie wynagrodzenia w przedmiocie kosztów egzekucyjnych przez sądy są sprzeczne z konstytucyjną zasadą demokratycznego państwa prawnego, ponieważ w systemie prawnym brak jest kryteriów w sposobie obniżania opłaty egzekucyjnej. To z kolei ma skutkować, zdaniem skarżącego, dowolne ustalanie takich przesłanek i przekształcenie sądu w ustawodawcę. W przedmiotowej sprawie sąd orzekł wobec skarżącego obniżenie kosztów egzekucyjnych, co miało doprowadzić do uszczuplenia jego praw majątkowych i zaistnienia niekorzystnej sytuacji majątkowej.
20 listopada 2012 r. Trybunał Konstytucyjny pod przewodnictwem wiceprezesa TK Stanisława Biernata, orzekł iż zasady dotyczące obniżania opłaty egzekucyjnej są zgodne z Konstytucją RP. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 49 ust. 2 oraz art. 49 ust. 1 zdanie drugie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji, w brzmieniu nadanym przez art. 1 pkt 19 ustawy z dnia 24 września 2004 r. o zmianie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji oraz o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, są zgodne z art. 64 ust. 2 w związku z art. 2 Konstytucji. Trybunał stwierdził, że merytorycznego rozpoznania wymaga zarzut skarżącego co do niezgodności treści normatywnej, jaką nadały w praktyce sądy zaskarżonym przepisom z art. 64 ust. 2 konstytucji w związku z art. 2 konstytucji. Zarzut ten nie był rozpatrywany przez Trybunał we wcześniejszych sprawach. Trybunał przypomniał, że możliwość korygowania przez sąd wysokości opłaty egzekucyjnej wiąże się z charakterem tej opłaty oraz sposobem jej obliczania i egzekwowania przez samego komornika.
Kompetencja sądu w zakresie miarkowania opłaty egzekucyjnej znajduje zastosowanie w sytuacjach wyjątkowych i ma na celu przeciwdziałanie nadużyciom prawa, polegającym na ustalaniu przez komornika wygórowanej opłaty, która w rażący sposób odbiega od zasad określonych w art. 49 ust. 1 ustawy o komornikach. Dotyczy to w szczególności wysokości opłaty egzekucyjnej w postępowaniu, które nie wymagało od komornika znacznego nakładu pracy ani nie było czasochłonne.
Ochrona praw majątkowych wynikająca z art. 64 ust. 2 Konstytucji nie może i nie powinna być rozumiana zdaniem TK jako zagwarantowanie określonego poziomu dochodów albo też wyeliminowanie ryzyka ponoszenia strat z tytułu wykonywania czynności egzekucyjnych przez komornika. Prowadzenie działalności na własny rachunek powoduje, że każdy podmiot, niezależnie od jego charakteru prawnego, może osiągać dochód bądź ponosić stratę.
Wg TK „Użycie przez ustawodawcę zwrotów niedookreślonych nie jest równoznaczne z arbitralnością rozstrzygnięcia. Posługiwanie się zwrotami niedookreślonymi jest tradycyjną techniką ustawodawczą, która nie budzi zastrzeżeń, jeżeli tylko zachowane są gwarancje proceduralne dotyczące wypełniania tych zwrotów realną treścią. Orzeczenia sądowe (podjęte w ramach prawidłowo prowadzonego postępowania i prawidłowo uzasadnione) zapewniają istnienie tych gwarancji. Nie bez znaczenia jest również to, że rozstrzygnięcie sądu podlega kontroli instancyjnej, którą może zainicjować sam komornik”.
Reasumując – Trybunał uznał za nietrafny zarzut skarżącego o arbitralności sądów orzekających na podstawie zaskarżonych przepisów. Sądy, zmniejszając wysokość opłat egzekucyjnych, kierują się przesłankami ustalania ich wysokości wskazanymi w art. 49 ust. 1 ustawy o komornikach, w szczególności wydatkami oraz nakładem pracy komornika w czasie postępowania egzekucyjnego. Zaskarżone przepisy nie dają podstaw sądom do zmniejszania wysokości opłat egzekucyjnych tylko ze względu na to, że dłużnikami są zakłady opieki zdrowotnej. W praktyce orzeczniczej sądy również nie nadały zaskarżonym przepisom treści normatywnej faworyzującej tę kategorię dłużników z uszczerbkiem dla praw majątkowych komorników.
