Przepisy ustawy o szkolnictwie wyższym stanowią, iż uczelnie mają od września 2006 roku obowiązek pisemnego zawierania umów dotyczących odpłatnego kształcenia studentów. Kontrola przeprowadzona przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w 2007 roku wśród 100 szkół wyższych udowodniła, że niemal wszystkie stosowały niedozwolone postanowienia w umowach zawieranych ze studentami. Efektem kontroli jest ponad 50 decyzji stwierdzających naruszenie zbiorowych interesów konsumentów. Należy podkreślić, że dzięki aktywności Urzędu większość szkół zmieniła treść zakwestionowanych umów.
Postępowanie przeciwko Politechnice Warszawskiej zostało wszczęte w październiku 2007 roku. W jego trakcie Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uznał, że szkoła naruszyła prawo nie zamieszczając w umowach zawieranych ze studentami informacji na temat wysokości opłat za powtarzanie zajęć, semestru lub roku, za wydanie legitymacji studenckiej, indeksu oraz dyplomu ukończenia studiów, a także duplikatów tych dokumentów. Zgodnie z przepisami uczelnia powinna poinformować słuchacza jeszcze przed podpisaniem umowy o opłatach, jakie będzie musiał ponosić w trakcie nauki. Jak ustalił Urząd wzorzec umowy stosowany przez Politechnikę zawierał także postanowienia tożsame ze znajdującymi się w Rejestrze klauzul niedozwolonych. Jedno z nich odnosiło się do braku zapewnienia studentom możliwości odstąpienia od zawartej umowy w przypadku zmiany wysokości opłat – Urząd nie kwestionuje prawa uczelni do podwyższenia czesnego, jednak w umowie musi znaleźć się informacja o możliwości rezygnacji w takim przypadku. Politechnika stosowała również postanowienia umożliwiające wypowiedzenie umowy jedynie na koniec semestru oraz wykluczające zwrot opłaty semestralnej, w przypadku wcześniejszej rezygnacji z nauki.
Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nałożyła karę finansową w wysokości ponad 53 tys. złotych. Na jej wysokość miał wpływ m.in. fakt, że stosowane klauzule w dalszym ciągu narażają konsumentów na dotkliwą szkodę ekonomiczną. Wprawdzie w trakcie postępowania uczelnia zmieniła wzorzec umowy i od semestru letniego 2007/2008 nie stosowała już zakwestionowanych klauzul, to bez zmian pozostały kontrakty zawierane wcześniej ze studentami. Tym samym część słuchaczy nadal narażona jest na niekorzystne skutki zakwestionowanych działań.
W związku z pojawiającymi się po raz kolejny nieprawidłowościami UOKiK pragnie zwrócić uwagę na bardzo ważne kwestię. Studenci podpisujący umowę z wyższą uczelnią muszą zwrócić przede wszystkim uwagę na to, czy umowa określa zasady odpłatności za studia – a w szczególności wysokość i termin uiszczania czesnego oraz innych opłat, m.in. za powtarzanie zajęć z powodu niezadowalających wyników w nauce czy za wydanie lub duplikat dokumentów. W kontrakcie powinny zostać również doprecyzowane sytuacje, w których możliwe jest podwyższanie opłaty za studia – konsument powinien mieć wówczas prawo do wypowiedzenia umowy w każdym czasie. Ponadto przed podpisaniem umowy studenci powinni mieć możliwość zapoznania się z programem studiów oraz liczbą zajęć.
Studenci, którzy mają wątpliwości czy umowa oferowana przez uczelnię nie narusza prawa mogą zwrócić się o bezpłatną poradę do miejskiego lub powiatowego rzecznika konsumentów. Warto także zapoznać się z Rejestrem klauzul niedozwolonych, znajdującym się na stronie internetowej Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Obecnie znajduje się w nim ponad 60 postanowień dotyczących działalności szkół wyższych. Zgodnie z prawem nie obowiązują one konsumentów, a ich używanie przez przedsiębiorców jest zabronione.
