W praktyce podnoszenie najniższego miesięcznego wynagrodzenia gwarantowanego przepisami prawa pracy następuje co roku. Wielu pracodawców stara się jednak zapominać o nowych stawkach wynagrodzenia za świadczoną pracę i nie podwyższa pensji „starym pracownikom” – zatrudnionym w czasie, gdy obowiązywały stare i niższe stawki pensyjne. Jak się okazuje takie działania są niezgodne z prawem. Podkreślił to także Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 lipca 2011 r. (sygn. akt II PK 18/11) – z prawa do godziwego wynagrodzenia (art. 13 Kodeksu pracy) pracownik nie może wywodzić roszczenia o podwyższenie wynagrodzenia za pracę, poza żądaniem jego wyrównania do poziomu wynagrodzenia minimalnego. Godziwe wynagrodzenie za pracę to wynagrodzenie odpowiednie, właściwe, słuszne, rzetelne, uczciwe. Takie rozumienie godziwości wynagrodzenia odpowiada kryteriom ustalenia wysokości wynagrodzenia z art. 78 § 1 KP.
Jak stanowi art. 10 §2 Kodeksu pracy, państwo określa minimalną wysokość wynagrodzenia za pracę. Jednocześnie art. 13 w/w aktu prawnego zaznacza, że pracownik ma prawo do godziwego wynagrodzenia za pracę. Warunki realizacji tego prawa określają przepisy prawa pracy oraz polityka państwa w dziedzinie płac, w szczególności poprzez ustalanie minimalnego wynagrodzenia za pracę.
W praktyce zmiana wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w czasie obowiązywania jakiejkolwiek umowy o pracę powoduje konieczność zmiany wysokości dotychczas przyznawanej pensji. Oczywiście taka sytuacja ma miejsce jedynie w stosunku do zatrudnionych, których umowa o pracę przewidywała wynagrodzenie za pracę w wysokości najniższej pensji krajowej. Wraz z momentem wejścia w życie przepisów podnoszących wymiar minimalnej pensji w kraju, każdy pracodawca zatrudniający pracowników wynagradzanych minimalną pensją musi podwyższyć kwotę wypłacanych pieniędzy. W praktyce odbywa się to za pomocą aneksu do zawartej wcześniej umowy o pracę, w którym to określa się nową stawkę wypłacanego wynagrodzenia. Warto przy tym pamiętać, że zawarcie przedmiotowego aneksu jest obowiązkiem, a nie uprawnieniem pracodawcy. Tym samym nie może on odmówić podwyżki do najniższego wynagrodzenia w kraju, w sytuacji, gdy obowiązują już w tym zakresie zupełnie nowe przepisy (i nowe stawki). Pamiętajmy także, że zmiana wysokości wypłacanego wynagrodzenia za pracę nie może być uzależniona od aktywnego zachowania zainteresowanego pracownika. Tym samym pracodawca nie może oczekiwać jakichkolwiek wniosków pracowniczych w przedmiocie podwyższenia ich pensji. Zawarcie aneksu zmieniającego wysokość wypłacanego wynagrodzenia powinno zostać zainicjowane przez samego pracodawcę, bez jakiegokolwiek czynnego udziału ze strony zatrudnionej osoby (choć oczywiście pracownicy mogą przypominać swojemu szefowi o zmianie stawek najniższego wynagrodzenia za pracę i konieczności modyfikacji zawartej wcześniej umowy o pracę). Jeżeli jednak pracodawca nie zechce zwiększyć należnego nam wynagrodzenia, każdy z pracowników, który ma prawo do pensji minimalnej, może zgłosić takie zdarzenie do Państwowej Inspekcji Pracy – wszczęte zostanie postępowanie wyjaśniające mające na celu ustalenie nieprawidłowego zachowania pracodawcy, może on także zostać ukarany karą finansową.
