Wcześniej bezpośredni kontakt z urzędami skarbowymi mieli przede wszystkim przedsiębiorcy i księgowi z zakładów pracy. Zdecydowaną większość Polaków rozliczali pracodawcy. W związku z powyższym przedsięwzięcie to od początku nie należało do łatwych. Wzrost liczby podatników z 2 do 20 mln, którzy mieli wypełniać nowe obowiązki, wymagał przeprowadzenia zakrojonej na szeroką skalę kampanii informacyjno – edukacyjnej. Główne zadanie, polegało na dotarciu do jak największej grupy osób z informacją o nowych zasadach płacenia podatków i celowości ich wprowadzenia.
Wejście w życie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych było istotne dla przemian społeczno-gospodarczych, które dokonywały się po 1989 roku. Regulacje tej ustawy zastąpiły pięć podatków, które funkcjonowały w gospodarce centralnie planowanej i wprowadziły powszechne opodatkowanie dochodów osobistych. Głównym celem wejścia w życie przepisów tej ustawy było stworzenie systemu podatkowego odpowiadającego potrzebom gospodarki wolnorynkowej oraz standardom państw Europy Zachodniej.
Na przestrzeni lat przepisy samej ustawy podlegały nieustannym modyfikacjom. W ciągu 20 ostatnich lat ustawa nowelizowana była aż około 150 razy! Świadczy to o szybkim tempie przemian jakie w ciągu dwóch ostatnich dekad dokonały się w Polsce. Warto także pamiętać, że początkowo podatek dochodowy, obok pełnienia funkcji fiskalnej, oddziaływał również pobudzająco na zachowania podatników, np. wpływał na rozwój budownictwa mieszkaniowego poprzez wprowadzoną ulgę z tytułu wydatków na własne cele mieszkaniowe.
Od 2009 r. obowiązuje skala podatkowa z najmniejszą liczbą stawek podatkowych – tylko dwie 18% i 32% i najniższą stawką dla pierwszego przedziału dochodów w wysokości 18%. Stawki zmieniano trzy razy. Obok zasad opodatkowania przy zastosowaniu skali podatkowej istnieją jeszcze inne formy płacenia podatku: u źródła, tj. bezpośrednio przez podmiot dokonujący danego świadczenia – np. podatek od wygranych, za pomocą karty podatkowej oraz ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych – dla osób prowadzących działalność gospodarczą w niewielkim zakresie. Ponadto, przedsiębiorcy mają prawo wyboru opodatkowania dochodów przy zastosowaniu jednej 19% stawki podatku zamiast progresywnej skali podatkowej. Opodatkowaniu według jednej 19% stawki podatku podlegają również dochody z kapitałów pieniężnych.
W zależności od wyboru danego sposobu opodatkowania obowiązuje sześć różnych formularzy: PIT-28, PIT-37, PIT-36, PIT-36L, PIT-38, PIT-39. Co roku obowiązek rozliczenia się z urzędem skarbowym wypełnia około 25 milionów podatników. Na przykładzie samych formularzy widać dynamikę przemian. Początkowo formularze podatkowe dostępne były tylko w urzędzie skarbowym. Teraz można je znaleźć na stronach internetowych, a nawet rozliczyć podatek przez Internet, ponieważ od stycznia 2011 r. można składać wszystkie zeznania roczne przez Internet bez konieczności posiadania kwalifikowanego podpisu elektronicznego a także korektę deklaracji. W tym roku z tej możliwości skorzystało ponad milion osób.
